به رغم مزایای فراوان در مناسبات اقتصادی دوجانبه چین و برزیل، اهمیت تعمیق این روابط در شکل دادن به نظم جهانی آینده به مراتب مهم تر است؛ جایی که این دو قدرت منطقه‌ای در حال پدیداری، سلطه ایالات متحده و بطور کلی تر غرب را در امور بین المللی به چالش می گیرند. برزیل بزرگترین قدرت اقتصادی آمریکای جنوبی است که در کنار آرژانتین و مکزیک می تواند در آینده نه چندان دور، یک نمیکره غربی چندقطبی را را واقعیت ببخشند.
به گزارش نبأخبر، سفر سه روزه رئیس جمهور برزیل به چین در حالی به پایان رسید که انتظار می رود این سفر نتایج و تاثیرات بلند مدتی بر روابط دو کشور داشته باشد. این دیدار قرار بود در ماه مارس انجام شود، اما به علت مبتلا شدن لولا به ذات الریه به تعویق افتاد. در طی این سفر سه روزه در بعد از ظهر ۱۴ آوریل شی جین پینگ رئیس جمهور چین و لولا داسیلوا با هم ملاقات و گفتگو داشتند.شی در این دیدار گفت: چین و برزیل دو کشور بزرگ در حال توسعه و بازارهای نوظهور در نیمکره شرقی و غربی هستند. چین و برزیل به عنوان شرکای استراتژیک منافع مشترک گسترده ای دارند. وی افزود: «نفوذ فراگیر، استراتژیک و جهانی روابط چین و برزیل همچنان در حال افزایش است. چین همواره روابط با برزیل را از منظر راهبردی و بلندمدت می بیند و آن را توسعه می دهد و این روابط را به عنوان اولویتی در دستور کار دیپلماتیک خود می بیند.رئیس جمهور چین همچنین تاکید کرد: چین و برزیل در مواجهه با تغییرات بزرگ جهانی مصمم هستند در سمت درست تاریخ بایستند، چندجانبه گرایی واقعی را تمرین کنند، از ارزش های مشترک بشریت دفاع کنند و برای یک سیستم حکمرانی بین المللی عادلانه تر کار کنند» .
لولا نیز در این دیدار گفت: «چین یک نیروی ضروری در سیاست جهانی، اقتصاد و تجارت، علم و فناوری است و نقشی حیاتی در ترویج صلح و توسعه جهانی ایفا می کند. برزیل متعهد به ایجاد روابط نزدیکتر با چین از منظر استراتژیک شکل دادن به نظم بین المللی عادلانه است». وی افزود: «برزیل و چین در مورد بسیاری از مسائل مهم بین المللی دیدگاه ها و منافع مشترک دارند. هر دو طرف از چندجانبه گرایی و برابری و عدالت بین المللی حمایت می کنند. لولا تاکید کرد: برزیل آماده همکاری با چین برای تقویت هماهنگی استراتژیک در بریکس،جی۲۰ و سایر نهادهای چندجانبه و همچنین تقویت هماهنگی و همکاری در امور مالی بین‌المللی است».
روسای جمهور دو کشور همچنین در مورد بحران اوکراین تبادل نظر کردند. هر دو طرف توافق کردند که گفت‌وگو و مذاکره تنها راه ممکن برای حل و فصل این مساله است و همه تلاش‌هایی که به حل مسالمت‌آمیز آن کمک می‌کنند باید تشویق و حمایت شوند. آنها از کشورهای بیشتری درخواست کردند که نقش سازنده ای برای حل و فصل سیاسی بحران اوکراین ایفا کنند. رؤسای جمهور دو کشور توافق کردند که در مورد این موضوع در ارتباط باقی بمانند.روسای جمهور دو کشور پس از گفتگوهای خود ۱۴ توافق‌نامه تقویت همکاری در زمینه‌هایی مانند انرژی، صنعت خودرو، کشاورزی، فناوری اطلاعات، بهداشت و ساخت ماهواره مشترک امضا کردند.
منابع خبری همچنین از توافق دو رئیس جمهور در باب ضرورت حمایت از گسترش گروه بریکس خبر دادند. در همین زمینه طرف چینی حمایت از برزیل برای ریاست بریکس در سال ۲۰۲۵ را اعلام کرد.در مقابل نیز رئیس‌جمهوری برزیل بر حمایت این کشور از اصل بین‌المللی «چین واحد» تاکید کرد و در نهایت دو طرف بیانیه مشترکی در مورد تعمیق مشارکت راهبردی جامع بین دو کشور منتشر کردند.
چشم انداز تعمیق روابط اقتصادی
بعد از این سفر که بنا به گفته گلوبال تایمز پنجمین سفر لولا به چین و اولین سفر او به خارج از نیمکره غربی در سومین دوره ریاست جمهوری او از ژانویه ۲۰۲۳ است، انتظار می رود این دو کشور عصر جدیدی را در روابط دوجانبه خود آغاز کنند.لولا، پیوسته اهمیت زیادی برای روابط اقتصادی چین و برزیل قائل بوده است به همین دلیل در دوره های قبلی ریاست جمهوری وی نیز روابط این دو کشور بخصوص در زمینه اقتصادی و تجاری بسیار مثمرثمر و پربار بوده است. تجارت بین دو کشور از زمان اولین سفر لولا به چین در سال ۲۰۰۴، ۲۱ برابر افزایش یافته است. ارقام دولتی نشان می دهد که چین در سال گذشته معادل بیش از ۸۹.۷ میلیارد دلار محصولات برزیلی وارد کرده و تقریباً ۶۰.۷ میلیارد دلار کالا به برزیل صادر کرده است که ارزش تجارت بین دو کشور را به ۱۵۰.۴ میلیارد دلار رسانده که دو برابر حجم تجارت برزیل و ایالات متحده است. تقریبا مقصد یک سوم صادرات برزیل، چین است. این صادرات شامل دانه سویا، گوشت گاو، سنگ آهن، مرغ، تفاله، نیشکر، پنبه و روغن خام است. پیش از این و در ۲۹ مارس، دو کشور با کنار گذاشتن دلار آمریکا به عنوان واسطه، توافقی را برای تداوم تجارت فی مابین با ارزهای کشور خودشان داشتند .چین علاوه براینکه شریک خوبی در زمینه صادرات و واردات کالا برای برزیل بوده است در ۲۳ ایالت از ۲۶ ایالت برزیل پروژه‌هایی در بخش‌هایی مانند معدن، کشاورزی، صنعت، مخابرات، مالی و پزشکی در دست دارد و برزیل امید دارد که با نزدیک تر شدن روابط با پکن بتواند سرمایه های چینی بیشتری را جذب کند.
اهمیت ژئوپولیتیک
به رغم مزایای فراوان در مناسبات اقتصادی دوجانبه چین و برزیل، اهمیت تعمیق این روابط در شکل دادن به نظم جهانی آینده به مراتب مهم تر است؛ جایی که این دو قدرت منطقه‌ای در حال پدیداری، سلطه ایالات متحده و بطور کلی تر غرب را در امور بین المللی به چالش می گیرند. برزیل بزرگترین قدرت اقتصادی آمریکای جنوبی است که در کنار آرژانتین و مکزیک می تواند در آینده نه چندان دور، یک نمیکره غربی چندقطبی را را واقعیت ببخشند. روابط عمیق برزیل و چین که به نظر می رسد در حال تبدیل شدن به مناسباتی غیرقابل رقابت برای ایالات متحده باشد، نمادی از کهنگی دکترین مونروئه از سوی ایالات متحده است که از دستکم از ۱۸۲۴ به مهمترین واقعیت ژئوپولیتیکی در سراسر آمریکای شمالی و جنوبی تبدیل شده بود. نفوذ رو به افزایش چین در اقتصاد کشورهای آمریکای جنوبی که طی قرن بیستم از تسلط و مداخله ایالات متحده خسته شده اند، نه تنها منفذ تنفسی تازه و غافلگیر کننده ای را به ویژه برای دولت های چپ گرای این قاره فراهم می کند بلکه می تواند سکوی پرتاب موثری برای به چالش گرفتن ایالات متحده از جانب چین باشد. این چالشگری به آینده موکول است اما در یک آینده نزدیک تر، همکاری برزیل و چین در قالب همکاری های دوجانبه یا پلتفرم هایی مانند بریکس و گروه بیست، علاوه بر تاثیرات عملی بر چیره جویی ایالات متحده دارد بلکه می تواند به نحو نمادین، بر انگاره های دیگر کشورها نیز نسبت به تسلط آمریکا و روش های جدید بین المللی برای رهایی از سلطه دلار و متعاقب آن، دخالت های سیاسی واشنگتن در موضوعاتی که مطلوب دیگر کشورها نیست، تاثیر بگذارد. از این رو، به نظر می رسد که رهبران برزیل و چین نیز با وقوف بر این امر، امیدوارند که چنین رفت و آمدهایی بتواند حاوی پیام روشنی به واشنگتن در خصوص جایگاهی باشد که این قدرت های نوظهور مصمم هستند با یا بدون همراهی ایالات متحده در نظم جهانی جدید برای خود تدارک ببینند؛ پیامی که در اوج کشاکش های پکن و واشنگتن، باید برای دولت بایدن یأس آور یا حداقل، نگران کننده باشد.
