آنفلوآنزا به‌جای کرونا

به گزارش نبأخبر،مشاهدات میدانی جامعه پزشکی و وضعیت مراجعات بیمارستانی و درمانگاهی، حاکی است با آغاز فصل سرد سال شیوع آنفلوآنزا در میان مردم جدی‌تر و بیشتر شده است. مسئولان وزارت بهداشت با استناد به نتایج آخرین رصد‌های آزمایشگاهی، از شیوع بالای سویه H1N1 آنفلوانزای فصلی خبر داده‌اند و از مردم خواسته‌اند همراه با رعایت اصول بهداشتی پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های واگیردار، در صورت امکان واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند. یافته‌های مربوط به این نظام‌های رصد در هفته منتهی به ۳۰ آذرماه امسال نشان می‌دهند بین ۲۱ تا ۲۳ درصد کل موارد عفونت‌های تنفسی جاری آنفلوآنزا هستند. نوع آنفلوآنزا در اغلب موارد از نوع آنفلوآنزای A و از زیرگونه H1N1 است که همان آنفلوآنزای فصلی است. رصد آنفلوآنزا در دوماه اخیر نشان‌دهنده افزایش تدریجی ابتلا و شیوع این بیماری است. میزان شیوع آنفلوآنزا بالای ۲۰ درصد در بین همه عفونت‌های تنفسی در چرخش در جامعه نشان‌دهنده افزایش آن در این فصل از سال است. البته این نسبت در بین افراد بستری به علت عفونت‌های تنفسی بیشتر است.

کیانوش جهانپور، سخنگوی اسبق وزارت بهداشت در رابطه با وضعیت فعلی بیمارستان‌ها و مراجعان گفت: «موارد ابتلا به سندروم یا نشانگان شبه‌آنفلوآنزا، چه در موارد بستری و چه در موارد سرپایی در هفته‌های اخیر افزایش پیدا کرده است. اما اینکه به آن کرونا اطلاق می‌شود، واقعاً براساس علائم بالینی امکان‌پذیر نیست و نیازمند تشخیص قطعی آزمایشگاهی است. شواهدی که داریم مبتنی‌بر آزمایش‌های آزمایشگاه ملی آنفلوآنزا و شبکه آزمایشگاهی متصل به آن است. همچنین نظام دیده‌وری مولتی‌پلکس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت است که این‌ها هیچ‌کدام فعلاً مبتنی بر اطلاعاتی که مربوط به هفته مربوط به آخر آذرماه و هفته اول دی ماه است، تأییدکننده شیوع بیشتر کرونا یا سویه جدید کرونا نسبت به سایر ویروس‌ها نیست.»
وی افزود: «آنچه این آزمایش‌ها و گزارش‌ها نشان می‌دهند، فعلاً مبنی‌بر این است که حداقل تا اوایل دی‌ماه غلبه با آنفلوآنزا، به‌ویژه آنفلوآنزای نوع آ از تیپ اچ‌وان_ان‌وان بوده است. در حدی که نزدیک بیش از سه برابر کووید-19 گزارش شده است. رتبه دوم را هم در این مراجعات، به‌ویژه در اطلاعات و مراجعات هفته‌های اخیر را رینو ویروس‌ها داشتند و رتبه سوم، یعنی حدود ۷ درصد آزمایش‌ها ظاهراً و حتی کمتر از آن کووید-19 گزارش شده است. لذا در مورد سویه جدید کرونا و ابتلا و همه‌گیری کرونا، نمی‌توان اظهار نظر کرد. با توجه به شواهد آزمایشگاهی، به نظر می‌آید اکنون زمان همه‌گیری آنفلوآنزاست و فعلاً رتبه سوم کووید-19 است.»
سخنگوی اسبق وزارت بهداشت ادامه داد: «آمار مراجعه در هفته‌های منتهی به آخر آذرماه و ابتدای دی‌ماه نشان می‌دهد هم مراجعات سرپایی و هم موارد بستری در کشور افزایش پیدا کرده است. این مراجعات و بستری‌ها با علائم یا نشانگان شبه‌آنفلوآنزاست که قاعدتاً می‌تواند شامل خود آنفلوآنزا، ویروس‌ها و حتی کووید-19 و کرونا باشد. لذا براساس شواهد و علائم بالینی نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد و این ابتلا‌ها و به‌ویژه این همه‌گیری به کرونا نسبت داده شود. به نظر می‌آید فعلاً غلبه با همان آنفلوآنزا باشد که در گزارش‌ها و مشاهدات آزمایشگاهی آمده است.»
او درباره میزان و شدت درگیری بیماران با آنفلوآنزا و اینکه آیا درگیری منجر به فوت تا به این لحظه داشته‌ایم یا نه، پاسخ داد: «طبعاً باید درگیری منجر به فوت نیز وجود داشته باشد. حالا در آنفلوآنزا هم ما موارد مرگ و میر ناشی از ابتلا به آن و عواقب و پیامد‌های بعدی آن را داریم.»

همچنان باید مراقبت‌های عمومی و بهداشت فردی را رعایت کرد
جهانپور درباره پیشگیری‌های لازم در سطح جامعه نیز گفت: «مراقبت‌ها که به آموزش عمومی و همگانی برمی‌گردد، خیلی تفاوتی با گذشته ندارد. همان اصول مراقبت‌های شخصی و رعایت بهداشت فردی، فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک، به‌ویژه هنگام حضور در مجامع و جمعیت‌ها و جا‌هایی که فاصله نزدیک است، استراحت افراد مبتلا یا دارای علائم مشکوک در منزل، رفتن افراد یا بچه‌هایی که علائم مشکوک دارند به مدرسه یا استراحت استعلاجی برای افرادی که شاغلند و شستن دست‌ها براساس همان اصولی که قبلاً عنوان می‌شد، اصول مراقبت‌های بهداشت فردی است. افراد گروه‌های پرخطر که البته امیدواریم واکسن آنفلوآنزای امسال را‌ زده باشند، اگرچه الان به‌نوعی دیر حساب می‌شود و از زمان تزریق واکسن شاید حداقل دو هفته نیاز باشد تا یک ایمنی پایه ایجاد شود، ولی بازهم اگر دسترسی داشته باشند، افراد، به‌ویژه گروه‌های پرخطر، بیماران زمینه‌ای، کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، بیماری مزمن دارند، افراد مسن، اگر واکسن آنفلوآنزا را نزده‌اند، با اینکه تأخیر وجود دارد ولی اگر در دسترس باشد، استفاده از آن جایز است.»

در دوسال اخیر واکسن‌های کرونا در ایران به‌روز‌رسانی نشده‌اند
جهانپور همچنین در رابطه با عدم دسترسی مردم به واکسن‌های به‌روزشده کرونا گفت: «متأسفانه در مورد کرونا، به‌روز‌رسانی واکسن‌ها در کشور در دوسال اخیر اتفاق نیفتاده، یعنی واکسن داخلی حمایت نشده که بیاید و خودش را به‌روز‌رسانی کند و واکسن سویه‌های جدید را بسازد. همچنین واکسن‌های چندسویه یا سویه‌های جدیدی که در خارج کشور تولیدشده، وارد کشور نشده‌اند و مثل آنفلوآنزا در دسترس نبوده و نیستند. اگر شما بخواهید به‌عنوان یک گروه پرخطر یا گروهی که نیاز به واکسن به‌روز‌رسانی‌شده کووید-19 دارید از آن‌ها استفاده کنید، متأسفانه در دسترس نیست. امیدواریم در این خصوص مجموعه وزارت بهداشت تدبیری بیندیشد؛ چه حمایت از واکسن‌های داخلی و چه واردات واکسن، حداقل افراد با هزینه شخصی خودشان، در صورت تجویز پزشکی و ضرورت، بتوانند واکسن کووید-19 به‌روز‌رسانی‌شده مثل آنفلوآنزا از داروخانه‌ها تهیه کنند.»

نمی‌توان با قاطعیت گفت ویروس در گردش، کرونا است
جهانپور همچنین در رابطه با اینکه آیا درنهایت می‌توان به بیماری همه‌گیر شده کرونا گفت یا خیر، پاسخ داد: «در ویروس‌های سرماخوردگی، انواع کرونا ازجمله کووید-19 و انواع آنفلوآنزا دیده می‌شود. به همه این‌ها اصطلاحاً سندروم یا نشانگان علائم مشابه از همپوشانی دارید و صرفاً براساس علائم بالینی واقعاً نمی‌شود افتراق ایجاد کرد و تشخیص قطعی گذاشت. بدون آزمایش قطعی و تست قطعی ویروس و شناسایی ویروس، نمی‌شود اظهارنظر قطعی در مورد نوع و عامل ابتلا کرد؛ ولی براساس شواهد آزمایشگاهی، به نظر می‌آید غلبه با آنفلوآنزاست، بعد با زینوویروس‌ها و بعد هم شیوع کمتری کووید-19. به‌هرحال فصل سرد است و همیشه در فصول سرد سال انتظار سندروم‌های شبه‌آنفلوآنزا و همه‌گیری آن‌ها می‌رود. هرسال، البته به‌ویژه در مورد آنفلوآنزا، سویه‌های جدیدی با توجه به قدرت جهش و تغییرات ویروس ایجاد می‌شود، ولیکن حداقل چند هفته طول می‌کشد که حتی با رعایت بهداشت فردی و همگانی و مراقبت‌های انجام می‌شود، ما از مرحله طغیان یا همه‌گیری ویروس آنفلوآنزا در فصول سرد سال عبور کنیم.»

ناجی، ویروس‌شناس: برخی بیماران مبتلا به آنفلوآنزا در بخش‌های ویژه بستری می‌شوند
علیرضا ناجی، ویروس‌شناس نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تأکید کرد آنچه در چند هفته اخیر شیوع پیدا کرده، آنفلوآنزاست. ناجی در ادامه گفت: «چیزی که ما داریم می‌بینیم، الان فعالیت خیلی بالایی از آنفلوآنزا است. کرونا خیلی فعال نیست. در واقع تشخیص‌هایی که ما از روی مریض‌هایمان در بیمارستان داریم، اینطور است که اکثرا مربوط به موارد آنفلوآنزای تایپ آ هستند و کرونا خیلی مقدارش کمتر از قبل است. اگر نگاه بکنیم، از چند ماه قبل کرونا و آنفلوآنزا شروع به فعالیت کرده بودند و تقریباً حالت مساوی با هم داشتند، ولی از موقعی که پیک سرما‌ شد، آنفلوآنزای تیپ آ است که بیشترین گردش را دارد و کووید-19 خیلی فعالیت ندارد.»
ناجی در پاسخ به «فرهیختگان» در رابطه با وخامت حال بیماران نیز افزود: «بیماران درگیری شدیدی با آنفلوآنزا دارند. البته می‌دانیم بیشتر در افرادی است که زمینه بیماری‌های خاصی و ریسک بالایی برای ابتلا به آن دارند.»

موجودی واکسن آنفلوآنزا در بازار کم بود
ویروس‌شناس بیمارستان مسیح دانشوری عنوان کرد: «امسال میزان تزریق واکسن میان مردم خیلی خوب نبوده و استقبال زیادی از واکسن در بین مردم نشده است. همچنین موجودی واکسنی هم که در دسترس بوده، تعدادش خیلی زیاد نبوده و الان در آی‌سی‌یو‌ها و مراکز درمانی، مراجعه‌کنندگان مبتلا به آنفلوآنزای تیپ آ خیلی زیادند. تعداد آن‌هایی که در بخش‌های ویژه بستری می‌شوند نیز افزایش یافته است.»

همچنان باید مردم به زدن واکسن آنفلوآنزا تشویق شوند
ناجی همچنین افزود: «این پیک درواقع تا انتهای فصل، به‌ویژه تا یک ماه دیگر، حداقل من فکر می‌کنم که وجود دارد و بعد از آن زمان ممکن است کاهش پیدا کند. مهم این است که ما هنوز هم مردم را به زدن واکسن تشویق کنیم، چون یک اعتقاد بین مردم وجود دارد که الان دیگر برای زدن واکسن دیر است. درست است بهترین زمان برای زدن واکسن در اواخر شهریور و اوایل مهر است. اما الان هم اگر دسترسی به واکسن وجود داشته باشد و مردم آن را بزنند، مؤثر خواهد بود. برای همین است که باید تشویق مردم به زدن واکسن ادامه داشته باشد. خصوصاً باید حواسشان به افرادی که در خطر بیشتری قرار دارند، باشد. بیماری آنفلوآنزا برای افراد مزمن خطرناک‌تر است، به‌ویژه کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا بیماری‌های مزمن دارند، مثل بیماری‌های تنفسی، متابولیک، کلیوی و قلبی. این افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری شدیدند. رعایت این نکات خیلی مهم است و نباید فراموش شود افرادی که ریسک بالاتری دارند، حتماً باید در شروع فصل واکسن را بزنند. متأسفانه امسال خیلی تشویق به زدن واکسن نشده و مردم خیلی راغب به زدن واکسن نبودند.»

مردم تمایلی به تزریق واکسن آنفلوآنزای ایرانی نداشتند
وی ادامه داد: «دلایل مختلفی می‌تواند درباره واکسن نزدن مردم وجود داشته باشد. یکی از آن‌ها کمبود واکسن بوده است. البته واکسن‌های ایرانی هم در بازار بود، ولی مردم تمایلی به مصرف آن‌ها نداشتند. در حال حاضر ما شیوع بالایی از آنفلوآنزا را مشاهده می‌کنیم و این تنها در ایران نیست. در تمام دنیا، به‌ویژه در نیمکره شمالی، شیوع آنفلوآنزا بالاست ولی در کشور ما عدم تزریق واکسن و مسائل دیگر، مثل آلودگی هوا، می‌تواند تأثیرگذار باشد.»