آخوندی گزینه مناسبی برای شهرداری تهران است؟/علت تقدیر نمایندگان از آخوندی چیست؟

شهرداری تهران یکی از نهاد های پر قدرت و با سرمایه و دارایی بالا می باشد. به نقل از صدانیوز دوشنبه ۷ آبان علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران اسامی گزینه های نامزدی شهرداری تهران را اعلام کرد و گفت: «شنبه آینده ۵ نفر از بین ۳۰ نامزد اعلام شده، انتخاب می‌شوند و برنامه ارائه می‌کنند و در نهایت در روز ۲۴ آبان شهردار تهران انتخاب می‌شود». در بین گزینه‌ها وجود نام عباس آخوندی وزیر مستعفی راه و شهرسازی بیش از همه جلب توجه می‌کرد. چند روز پیش هم انتشار نامه تقدیر ۱۶۷ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از عملکرد ۵ ساله آخوندی باعث تعجب بسیاری از کارشناسان و مردم شده بود.

این توجه اعضای شورای شهر و نمایندگان مجلس به آخوندی در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از کارشناسان کارنامه آخوندی را بسیار ناموفق می‌دانند. جالب این جاست رئیس جمهور نیز در صحبت های روز شنبه خود در مجلس، عملکرد آخوندی در بخش مسکن را غیر قابل دفاع دانست و گفت: «به عنوان رییس جمهور در برابر مردم می‌گویم، در زمینه مسکن دولت بدهکار است و باید جبران کنیم و همه توان خود را به کار ببریم تا مشکل مسکن حل شود».

بنابراین به نظر می‌رسد نگاه کارشناسی به عملکرد آخوندی در توجه اعضای شورای شهر تهران و تقدیر بعضی از نمایندگان مجلس وجود نداشته است. در همین راستا بررسی سوالات زیر می‌تواند مشخص کند کارنامه وزیر سابق راه و شهرسازی قابل تقدیر بوده است یا نه؟ و آیا در صورت انتخاب وی به عنوان شهردار تهران افق روشنی را در شهرداری تهران می توان متصور شد یا نه؟

۱- واکنش آخوندی در برابر افزایش شدید قیمت ها در مسکن چه بود؟

عباس آخوندی در حالی پست خود در وزارت راه و شهرسازی را تحویل می دهد که افزایش قیمت ها در بازار مسکن بسیاری از متقاضیان این بازار را دچار مشکل جدی کرده است. افت ۵۰ درصدی تولید مسکن در سال های اخیر و همچنین عدم مقابله با سوداگری در بازار مسکن با اجرای مالیات های تنظیمی مانند مالیات بر عایدی سرمایه زمین و مسکن، دلیل اصلی این گرانی های اخیر بوده است.

مطابق با گزارش اخیر بانک مرکزی، در آخرین ماه مسئولیت آخوندی در وزارت راه و شهرسازی، یعنی مهرماه امسال، میانگین قیمت مسکن در شهر تهران به رقم ۸میلیون و ۶۱۰ هزار تومان به ازای هر مترمربع رسید که نشان از دو برابر شدن قیمت مسکن طی ۱۸ ماه اخیر دارد. این در حالی است که آخوندی در این مدت سعی می‌کرد افزایش قیمت‌ها را به خارج از بازار مسکن حواله دهد و هیچ راهکار خاصی در این مورد ارائه نکرد.

۲- نتیجه پیشنهادهای غیر کارشناسی آخوندی برای تنظیم بازار اجاره چه شد؟

مستاجران شهرهای بزرگ، امسال تابستان سختی را پشت سر گذاشتند. افزایش شدید قیمت اجاره‌بها در این شهرها، بعضی از مستاجرین را مجبور به تغییر منطقه زندگی خود و بعضا مهاجرت و حتی حاشیه نشینی کرد. در این وضعیت تنها عکس‌العمل متولی بخش مسکن، ارائه پیشنهادهایی بود که در نهایت هیچگاه عملی نشد. پیشنهادهایی که در صورت اجرایی شدن هم به جای کنترل قیمت ها، به افزایش اجاره بها دامن زده می زد و سبب می شد قراردادهای اجاره مسکن از حالت رسمی به شکل زیرزمینی و غیر رسمی تغییر وضعیت دهد.

لازم به ذکر است آخوندی در آخرین روز تیر ماه امسال، با ارسال نامه‌ای یک پیشنهاد غیرکارشناسی برای تنظیم بازار اجاره به هیئت دولت ارائه داد و درخواست کرد این پیشنهاد سریعا در قالب لایحه دوفوریتی به مجلس ارسال شود. این پیشنهاد درخواست الحاق یک ماده و چند تبصره به قانون «روابط موجر و مستاجر» بود که طی آن مستاجران از زمان تصویب این قانون می‌توانستند تا یکسال پس از انقضای زمان قرارداد، قیمت اجاره‌بها را فقط تا سقف ۱۰ درصد افزایش داده و تمدید کنند.

۳- چرا آخوندی به مصوبه مجلس در مورد تکمیل سامانه ملی املاک و اسکان کشور بی توجه بود و مانع اجرای مالیات بر خانه‌های خالی و خسارت به بیت المال شد؟

بعضی از نمایندگان مجلس در حالی از عملکرد آخوندی قدردانی می‌کنند که عدم پایبندی این وزیر مستعفی دولت به قانون مصوب مجلس، در مورد تکمیل سامانه ملی املاک و اجرای مالیات بر خانه های خالی، خسارت بسیاری به کشور و مردم وارد کرده است. در غیاب اجرای مالیات بر خانه‌های خالی تعداد واحدهای مسکونی خالی کشور در سال های ۹۰ تا ۹۵، با افزایش نگران کننده یک میلیون واحدی به ۲.۶ میلیون واحد رسیده است که بیش از ۵۰۰ هزار واحد از این خانه ها در شهر تهران است که عرضه این واحد‌ها تاثیر بسیاری در کاهش قیمت مسکن و کنترل بازار اجاره می‌توانست داشته باشد.

مجلس طرح مالیات بر خانه‌های خالی را به عنوان بخشی از لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال ۹۴ تصویب کرد. بر اساس ماده ۵۴ مکرر این قانون، واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور به عنوان واحد خالی شناسایی شوند، از سال دوم به بعد مشمول این مالیات خواهند شد.

در همین راستا، مجلس در تبصره ۷ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم وزارت راه و شهرسازی را موظف کرده بود تا پایان بهمن ماه ۹۴، سامانه ملی املاک و اسکان کشور را ایجاد کند. اما آخوندی که از راه اندازی سامانه ملی املاک و اسکان کشور ناتوان بود، پس از گذشت ۳۰ ماه از پایان مهلت قانونی وزارت راه و شهرسازی برای تکمیل این سامانه مهم و ضروری، اوایل مردادماه امسال آخوندی پیشنهاد حذف فوری قانون ایجاد این سامانه را داد؛ البته این پیشنهاد وزیر مستعفی راه و شهرسازی در هیئت دولت بررسی هم نشد.

۴- چرا با وجود مطالبات گسترده مردم، واحدهای مسکن مهر تکمیل نشد؟

هنوز بیش از ۵۰۰ هزار واحد مسکن مهر به متقاضیان تحویل نشده است، یعنی با فرض این که تعداد اعضای خانواده های متقاضیان ۴ نفر باشد، همچنان دو میلیون نفر در کشور منتظر عملی شدن وعده های مسئولین دولتی و تحویل واحدهای مسکن مهر خود هستند. آخوندی که تا قبل از شروع کار در دولت یازدهم خود را ملزم به ادامه و اصلاح طرح مسکن مهر می‌دانست، پس از رای اعتماد از مجلس تا آخرین روز کار خود در وزرات راه و شهرسازی، نه تنها در افتتاح یک پروژه مسکن مهر در این ۵ سال شرکت نکرد، بلکه به صورت مداوم به انتقاد به این طرح و سنگ اندازی در روند تکمیل آن پرداخت.

پیشرفت بسیار کُند پروژه‌های مسکن مهر و اهمیت بالای این موضوع در زندگی متقاضیان این طرح که عموما از اقشار ضعیف و متوسط بودند، باعث شد که مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیات دولت در ۵ شهریورماه ۱۳۹۳ صراحتا خواستار توجه جدی دولت یازدهم برای تکمیل پروژه های ناتمام مسکن مهر شوند و فرمودند: «اگر احتمالاً با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار به طور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد».

تمام نمایندگانی که نامه تقدیر از آخوندی را امضا کرده‌اند باید در برابر سوال مردم حوزه انتخابیه خود مبنی بر عدم اهتمام جدی آخوندی در مورد تکمیل واحدهای مسکن مهر پاسخگو باشند.

۵- چرا اصلاح بافت فرسوده شهری پیشرفت قابل توجهی نداشت و متوقف شد؟

کرد او در حوزه بازآفرینی شهری است؛ در حالی که طرح بازآفرینی شهری که به منظور اصلاح بافت فرسوده شهری راه اندازی شده است، در مقام اجرا پیشرفت خاصی نداشته است. تا جایی که روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی که تیرماه امسال با عنوان «نمره مردودی نوسازی پایتخت» منتشر کرد، میزان پیشرفت پروژه های شهر تهران که قرار بود الگویی برای طرح بازآفرینی شهری در پایتخت باشند را صفر اعلام کرد! لازم به ذکر است آخوندی عضو شورای سیاستگذاری هفته نامه تجارت فردا ست و ارتباط نزدیکی با روزنامه دنیای اقتصاد دارد.(۵)

دلایل مختلفی برای عدم پیشرفت پروژه‌های این طرح بیان شده است، ولی مهمترین علت اختلاف نگاه وزیر سابق راه و شهرسازی با سایر اعضای دولت در مورد اجرای این طرح است. اختلافی که آخوندی در نامه استعفای خود به رئیس جمهور نیز به آن اشاره کرده است.

با توجه به قرارگیری ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار که معادل ۵ درصد مساحت شهر تهران و سکونت ۲۰ درصد خانوارهای پایتخت در محدوده بافت فرسوده شهر، همکاری و هماهنگی کامل شهرداری و وزارت راه و شهرسازی برای انجام طرح بازآفرینی شهری نیاز است. بنابراین باید این سوال را از اعضای شورای شهر تهران پرسید که با وجود اختلاف نگاه آخوندی با دولت در مورد این طرح، انتصاب آخوندی به عنوان شهردار تهران منجر به توقف مجدد این طرح در شهر تهران نخواهد شد؟

در نهایت باید گفت بررسی کارشناسی عملکرد ۵ ساله آخوندی در وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد، حضور او در بین گزینه های تصدی مسئولیت شهردای تهران قابل توجیه نیست و به جرات می توان گفت این گزینه بدترین انتخاب ممکن است که می تواند آثار سو آن بر مدیریت شهر تهران جبران ناپذیر باشد.