برچسب: سنت

میان مشروطه خواهی در ایران به عنوان یک جنبش توده ای و از پایین که بدون همکاری فقها هرگز میسر نمی شد، با جنبش تنظیمات خیریه در عثمانی که با ابتکار شخص سلطان و دربار برای رهایی از خطر شورش نظامیان و مفتی اعظم و همچنین گسترش جنبش ملی گرایی، از بالا و به عنوان یک اصلاحات حکومتی انجام شد، تفاوت ماهوی و معناداری وجود دارد.

فیرحی به اندیشه سیاسی جدید برخلاف سنت‌گرایی اهمیت می‌داد. سنت‌گرایان عموما جایگاهی برای مفهومی مانند «حق» در سنت اندیشه اسلامی یا سنت فقهی قائل نیستند و حق را چیزی جز اجرای احکام شریعت به سبک سنتی قلمداد نمی‌کنند. از نظر آنها اجرای احکام شریعت هم تامین‌کننده عنصر حق است، هم تامین‌کننده عنصر تکلیف. دوگانه حق و تکلیف اما در نظر فیرحی اعتبار داشت، بنابراین او بر گذار از فقه تکلیف به فقه حق تاکید می‌کرد. با این تفاسیر شاید بتوان گفت به همان اندازه که فیرحی با روشنفکری دینی فاصله داشت ـ و البته شاید حتی بیشتر ـ با جریان سنت‌گرا نیز فاصله داشت. وجه اشتراک او با سنت‌گرایی البته در اعتقاد او به اهمیت گفتمان فقهی بود.