نگاهی به حضور ایرانی‌ها در فینال لیگ قهرمانان

به گزارش نباء خبر،تیم‌های باشگاهی ایران بعد از انقلاب اسلامی در سطح قاره حضور جسته و گریخته‌ای در فینال‌ها داشته‌اند که در بعضی موارد هم با قهرمانی همراه شد.
تنها یک بازی مانده تا حریف پرسپولیس در فینال لیگ قهرمانان مشخص شود. این روزها پرسپولیسی‌ها دل در دلشان نیست تا هرچه زودتر حریف شان در فینال قطر را بشناسند. پرسپولیس لیگ قهرمانان آسیا را در سال ۲۰۲۰ خوب شروع نکرد و خوش‌بین‌ترین هوادار این تیم، با روندی که تیم کالدرون در آسیا داشت، هیچ وقت فکر نمی‌کرد پرسپولیس فینالیست شود. اما انگار کرونا و تعطیلی لیگ قهرمانان و شروع دوباره مسابقات در قطر، به سود سرخپوشان شد و تیم یحیی گل محمدی یکی پس از دیگری حریفان را از پیش برداشت و حالا منتظر است از بین ویسل کوبه ژاپن و اولسان هیوندای کره، یک تیم به فینال صعود کند.
اما لیگ قهرمانان آسیا و قبل تر از آن جام باشگاه های آسیا تورنمتی نبود که تیم های ایرانی در آن سرآمد باشند و رسیدن به افتخار در آن، همواره مشکل بود. با این حال بعد از انقلاب اسلامی تیم های ایرانی حضور جسته و گریخته ای در مراحل پایانی این رقابت ها داشتند و دو تیم پاس و استقلال در جام باشگاه های آسیا و پرسپولیس در جام برندگان موفق به قهرمانی شدند.
در زیر به مرور موفقیت تیم های ایرانی در رقابت‌های آسیایی بعد از انقلاب می‌پردازیم:
جام در جام آسیا (۲۰۰۱-۱۹۹۰) و جام باشگاه‌های آسیا (۱۹۶۷ تا ۲۰۰۱)
در ابتدا از سال ۱۹۶۷ جام باشگاه‌های آسیا شروع شد و در سال‌های ابتدایی تاج (استقلال فعلی) موفق شد عنوان قهرمانی به دست بیاورد. بعد از انقلاب اسلامی تیم‌های ایرانی بعد از چند سال غیبت در جام باشگاه‌های آسیا حاضر شدند تا در کنار دیگر تیم‌های باشگاهی قاره کهن برای کسب افتخار تلاش کنند.
در سال‌های پایانی شکل رقابت‌ها بسیار عجیب بود. برای مثال بازی‌های هر گروه در یک کشور برگزار می‌شد. بر این اساس شرایط به گونه‌ای بود که یک نماینده از غرب و یک نماینده از شرق میزبان بازی‌های گروه خود می‌شدند و در ادامه با قرعه کشی یکی از این دو میزبان به عنوان میزبان سایر بازی‌های نیمه نهایی و فینال انتخاب می‌شد که از دیگر تصمیمات عجیب کنفدراسیون فوتبال آسیا شد. استقلال در سال ۲۰۰۱ نتوانست از این امتیاز استفاده کند و سوم شد. سال قبل یعنی ۲۰۰۰ هم سامسونگ میزبان دیدارهای نیمه نهایی و فینال شد که پرسپولیس در نیمه نهایی با نتیجه ۲ بر یک به میزبان باخت و با برتری در دیدار رده بندی سوم شد.
در زیر به حضور تیم‌های ایرانی در دیدارهای نهایی این رقابت‌ها می‌پردازیم.
۱۹۹۰-۹۱ (استقلال ۲- لیائونینگ ۱)
استقلال در دهمین دوره جام باشگاه‌های آسیا توانست در ابتدا السد قطر را از پیش رو بردارد. استقلال در گروه دوم با دو پیروزی و یک تساوی به عنوان سرگروه راهی نیمه نهایی شد و با پیروزی دو بر صفر برابر نماینده اندونزی به بازی فینال رسید و با برتری برابر نماینده چین عنوان قهرمانی را به دست آورد. هدایت آن تیم را منصور پورحیدری برعهده داشت و بازیکنانی چون احمدرضا عابدزاده، شاهین بیانی، عبدالعلی چنگیز، شاهرخ بیانی، جواد زرینچه، امیر قلعه‌نویی، مجید نامجومطلق و صمد مرفاوی در این تیم بازی می‌کردند.
۱۹۹۰-۹۱ (پرسپولیس ۱ – محرق بحرین صفر)
این رقابت‌ها از سال ۱۹۹۰ آغاز و نزدیک به یک دهه به طول انجامید. پرسپولیس در اولین دوره رقابت‌ها توانست عنوان قهرمانی را با شکست نماینده بحرین به دست بیاورد. شاگردان علی پروین بعد از برتری برابر نماینده پاکستان و کره جنوبی، به دیدار الهلال رفت و توانست این تیم را نیز شکست دهد و راهی دیدار نهایی شود. حریف پرسپولیس در فینال المحرق بحرین بود؛ تیمی که برای رسیدن به فینال، النجمه لبنان، العربی قطر و الشباب امارات پشت سر گذاشته بود. دیدار رفت دو تیم در منامه برگزار شد و با نتیجه ۰-۰ به پایان رسید. در دیدار برگشت سرخ‌ها با گلزنی محمد حسن انصاری فرد موفق به شکست حریف خود شدند و جام قهرمانی را بالای سر بردند.
۱۹۹۱-۹۲ (الهلال ۴ – استقلال ۳)
در این دوره که یازدهمین دوره جام باشگاه‌‌های آسیا بود، ۲۰ تیم در این رقابت‌ها شرکت کردند که استقلال نماینده فوتبال ایران بود. استقلال مدافع عنوان قهرمانی در مرحله گروهی به عنوان تیم دوم بعد از الهلال به دور بعد صعود کرد و بعد از شکست دادن الریان بار دیگر برابر الهلال در فینال قرار گرفت. بازی با تساوی یک – یک به پایان رسید ولی الهلال در ضربات پنالتی توانست ۴ بر ۳ به برتری برسد و عنوان قهرمانی را به دست بیاورد.
۱۹۹۲-۹۳ (پاس تهران ۱ – الشباب عربستان صفر)
این آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در رده باشگاهی در آسیا محسوب می‌شود که توسط تیمی به دست آمد که اکنون وجود خارجی ندارد. در این دوره ۱۲ تیم در جام باشگاه‌های آسیا حاضر بودند. پاس بعد از شکست العربی در دو بازی رفت و برگشت با الوحب پاکستان و الوصل امارات هم‌گروه شد و توانست به عنوان تیم دوم گروه راهی مرحله بعد شود. دیدارهای نیمه نهایی و فینال در بحرین برگزار شد. پاس بعد از شکست یومیوری ژاپن در دیدار نیمه نهایی، در دیدار نهایی حریف الشباب عربستان شد. در بازی فینال آن دوره تیم پاس به عنوان قهرمان دو دوره متوالی لیگ ایران با تیم الشباب عربستان دیدار کرد که این بازی با گل زیبای محسن گروسی به سود شاگردان فیروز کریمی به پایان رسید تا ایرانی‌ها در منامه قهرمانی آسیا را جشن بگیرند.
۱۹۹۸-۹۹ (جوبیلو ایواتا ۲ – استقلال ۱)
در این دوره ۲۸ تیم در این رقابت‌ها حاضر بودند. استقلال بعد از استراحت در دور نخست در دور دوم نیروهوایی عراق را در دو بازی رفت و برگشت شکست داد. در مرحله یک چهارم نهایی، بازی‌ها به صورت گروهی برگزار شد و استقلال، العین، الهلال و کوپداق ترکمنستان در یک گروه بودند که آبی‌ها در گروه دوم شدند و به مرحله بعد راه یافتند. در نیمه نهایی استقلال در یک دیدار دراماتیک با نتیجه ۴ بر ۳ دالیان چین را شکست داد و به فینال راه یافت. ورزشگاه آزادی میزبان دیدارهای نیمه نهایی و فینال بود. در دیدار نهایی که تک بازی بود جوبیلو ایواتا ۲ بر یک استقلال را شکست داد و قهرمان شد. این بازی حال و هوای متفاوتی داشت چرا که با ایام تاسوعا و عاشورای حسینی همزمان شده بود.
لیگ قهرمانان آسیا (۳–۲۰۰۲ تاکنون)
تا سال ۲۰۰۲ مسابقات فوتبال در قاره آسیا تحت دو عنوان جام باشگاه‌ها و جام در جام آسیا برگزار می‌شد اما کمیته برگزاری مسابقات باشگاهی در این قاره پس از پایان مسابقات در سال ۰۱-۲۰۰۰ تصمیم گرفت همانند رقابت‌های اروپایی با ادغام این دو جام پیکارها را در قالب لیگ قهرمانان آسیا برگزار کند. همچنین درکنار این جام برای تیم‌های درجه سوم آسیا مسابقات دیگری به نام جام AFC در نظر گرفته شد تا این تیم‌ها فرصت حضور در بازی‌های قاره‌ای را از دست ندهند. از فصل ۳–۲۰۰۲ کنفدراسیون فوتبال آسیا با الگوبرداری از لیگ قهرمانان اروپا، لیگ قهرمانان آسیا را جایگزین جام باشگاه های آسیا کرد. لزوم بر حرفه‌ای گری باشگاه‌ها و درآمدزایی از جمله اهدافی بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا به دنبال آن بود. البته در همین رقابت‌ها نیز تغییرات زیادی رخ داد. در بعضی از سال‌ها تصمیم گرفته شد که فینال لیگ قهرمانان به صورت تک بازی باشد همان طور که در خیلی از تورنمت‌های دیگر این طور است. ولی غیر از چند دوره، در اکثر رقابت‌ها فینال لیگ قهرمانان به صورت رفت و برگشت بوده است.
پاداش‌هایی که AFC در هر مرحله به تیم‌های برنده و درنهایت قهرمان می‌دهد، نشان از اهمیت این رقابت‌ها برای این نهاد دارد. هرچند همچنان نواقص زیادی در اجرای این رقابت‌ها است که خیلی از این مسائل به خاطر دوری کشورها و پهناور بودن قاره آسیا حل نشدنی است و امکان بازی‌های همزمان بین تیم های غرب و شرق آسیا را نشدنی کرده است.
۲۰۰۷ (اوراوارد ۳ – سپاهان یک (رفت و برگشت))
در این دوره نیز ۲۸ تیم در لیگ قهرمانان حاضر بودند. استقلال به خاطر ماجرای دیر فرستادن اسامی بازیکنان خود به این رقابت‌ها از لیگ قهرمانان کنار گذاشته شد تا سپاهان تنها تیم ایرانی در لیگ قهرمانان باشد که به خاطر قهرمانی در جام حذفی ایران در این رقابت‌ها حاضر بود. سپاهان بعد از سرگروهی در گروه خود، کاوازاکی ژاپن را در ضربات پنالتی حذف کرد. در ادامه الوحده امارات را شکست داد ولی درنهایت تیم لوکا بوناچیچ در فینال برابر اوراوا شکست خورد.
در این دوره فینال لیگ قهرمانان به صورت رفت و برگشت برگزار شد. دیدار رفت در اصفهان برگزار شد و سپاهان نتوانست آنطور که باید از امتیاز میزبانی استفاده کند و با نتیجه یک – یک متوقف شد. در دیدار برگشت اوراوا با دو گل به برتری رسید و جام قهرمانی را تصاحب کرد.
۲۰۱۰ (پوهانگ استیلرز ۳ – ذوب آهن یک)
ذوب آهن تیم قدرتمند آن سال با کنار زدن تیم‌هایی چون الاتحاد عربستان، پوهانگ کره جنوبی و الهلال عربستان به دیدار نهایی رسید. در این دوره تیم های غرب و شرق آسیا می‌توانستند از مرحله یک چهارم نهایی برابر هم قرار گیرند و به همین خاطر ذوب آهن بعد از حذف مس کرمان در مرحله یک هشتم نهایی در مرحله بعد با تیم کره‌ای روبرو شد. این در حالی است که بعد از تغییرات صورت گرفته تیم‌های غرب و شرق آسیا تا مرحله نهایی برابر هم قرار نمی‌گیرند.
محمدرضا خلعتبری از ذوب آهن و فرهاد مجیدی از استقلال با ۵ گل زده در رده سوم برترین گلزنان این فصل لیگ قهرمانان آسیا قرار گرفتند.
دیدار نهایی در توکیو ژاپن برگزار شد و تیم منصور ابراهیم‌زاده با نتیجه ۳ – یک شکست خورد و به عنوان نایب قهرمانی رسید.
۲۰۱۸ ( پرسپولیس صفر – کاشیما آنتلرز ۲)
مسابقهٔ فینال به صورت رفت و برگشت میان دو تیم پرسپولیس ایران و کاشیما آنتلرز ژاپن برگزار شد. بازی رفت فینال در ۱۲ آبان ۱۳۹۷ در ورزشگاه کاشیما ساکر برگزار شد و کاشیما آنتلرز توانست با گل‌های سیلوا و سرجینیو در خانهٔ خود پیروز شود. بازی برگشت فینال هم در ۱۹ آبان ۱۳۹۷ در ورزشگاه آزادی هنگامی برگزار شد که این ورزشگاه میزبان ۱۰۰ هزار تماشاگر بود تا این دیدار به پرتماشاگرترین فینال لیگ قهرمانان آسیا تبدیل شود. به مناسبت برگزاری این مسابقه، مشعل ورزشگاه آزادی پس از ۴۴ سال روشن شد و برج میلاد هم هنگام برگزاری مسابقه به رنگ سرخ درآمد. در پی تاکید فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا بر حضور تماشاگران زن، پس از حدود چهار دهه، بانوان ایرانی هوادار فوتبال توانستند در کشور خودشان یک مسابقهٔ باشگاهی را در ورزشگاه ببینند. در پایان، پرسپولیس موفق نشد دروازهٔ سون-تائه را باز کند و این دروازه‌بان به پر افتخارترین بازیکن لیگ قهرمانان آسیا تا به آن زمان تبدیل شد. کاشیما آنتلرز که در مجموع با نتیجهٔ ۲–۰ در این فینال پیروز شد، نخستین قهرمانی خود را در لیگ قهرمانان آسیا جشن گرفت.