برچسب: بریکس

در حاشیه نشست سران بریکس در قازان روسیه، با دیلما روسف رئیس برزیلی بانک توسعه جدید (NDB) بریکس (رئیس جمهور اسبق برزیل) روند پیوستن ایران به این بانک و پیش‌نیازهای آن را مرور کردیم.

نمی توان تصور کرد که یک خارجی حاضر باشد بیاید ایران سرمایه گذاری کند وقتی که ما یک قیمت ارز واحد نداریم وهر روز قیمت ارز ما درحال نوسان است و حتی قوانین و مقررات ما هر روز تغییر می کند و یک خارجی نمی تواند بیاید ایران حساب باز کند و کار کند و یا تضمین طولانی مدت سرمایه نداشته باشد یا...این فرصت طلایی امروزه در اختیار ما هست مخصوصا که برخی کشورهای عضو بریکس به شدت به دنبال ایجاد نظم نوین جهانی می باشند و ما باید همه تلاشمان را انجام دهیم تا از این فرصت طلایی نهایت بهره را ببریم.

اجلاس سه‌روزه بریکس که از سه‌شنبه در شهر جنوب غربی کازان روسیه آغاز شده، اولین نشست این گروه از اقتصادهای نوظهور بزرگ یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است که پس از گسترش آن در اوایل سال جاری به کشورهای مصر، امارات متحده عربی، اتیوپی و ایران برگزار می‌شود.پوتین در این اجلاس با شی جین‌پینگ، رهبر چین دیدار کرد و گفت که شراکت دو کشور «مدلی برای چگونگی ساخت روابط بین دولت‌هاست».

یکی از مهم‌ترین طرح‌های مطرح‌شده اجلاس بریکس، استفاده از پول دیجیتال پشتیبانی‌شده توسط ارز‌های فیات است. این طرح بانک‌های مرکزی را به جای بانک‌های رابط که به سیستم تسویه دلاری آمریکا وابسته هستند، در مرکز معاملات بین‌المللی قرار می‌دهد. این رویکرد، با تمرکززدایی از نظام مالی جهانی، امکان قطع ارتباط کشور‌ها از سیستم مالی را به حداقل می‌رساند. همچنین، بانک‌های تجاری بدون نیاز به حفظ روابط دوجانبه با بانک‌های خارجی می‌توانند از طریق بانک مرکزی خود به انجام معاملات بپردازند و بدین ترتیب، اثرات شبکه‌ای سیستم بانکی سنتی وابسته به دلار را دور بزنند.

برزیل، روسیه، هند و چین اعضای موسس این گروه هستند. آفریقای جنوبی(South Africa)، کوچک‌ترین و کم‌جمعیت‌ترین اقتصاد عضو این گروه در سال ۲۰۱۰ به جمع آن‌ها پیوست و در نتیجه با اضافه شدن حرف S، نام گروه به «بریکس» تغییر کرد.این کشورها روی هم ۴۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و کنترل یک چهارم اقتصاد بین‌المللی را بر عهده دارند.

جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدورهای شمال–جنوب و شرق–غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی و یا کالاهای تجاری در بستر بریکس، ایجاد نماییم.

بریکس یک فرصت تاریخی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری و نیز تامین مالی برای رشد سرمایه گذاری داخلی است، با این وجود بهره مندی از این فرصت، یک برنامه روشن بلندمدت با انجام اصلاحات ساختاری در کشور نیاز دارد. اعضای بریکس تجانس لازم برای مقابله با اتحاد تاریخی اروپا و امریکا را ندارد و این پیمان عمدتاً بر محوریت تعاملات اقتصادی و مالی خلاصه خواهد شد. پس فارغ از هیاهوی زیاد، اولین پرسش در این است که ظرفیت‌های ایران برای بهره مندی از بریکس چیست؟ اصلاحات ساختاری جهت استفاده از فرصت بریکس کدامند؟

بانک «توسعه جدید بریکس» جایگزینی برای سازوکارهای مالی غرب خواهد بود و نقش ویژه‌ای در تقویت همکاری‌های مالی خواهد داشت.

مزایای بالقوه برای پیوستن به BRICS فراتر از ژئوپلیتیک است. اعضای این بلوک توافق کرده‌اند که ۱۰۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خارجی را جمع آوری کنند که می‌توانند در مواقع اضطراری به یکدیگر وام دهند. این گروه همچنین بانک توسعه جدید را تأسیس کرده است. موسسه ای تحت مدل بانک جهانی که از زمان شروع فعالیتش در سال ۲۰۱۵ تقریبا ۳۳ میلیارد دلار وام عمدتا برای پروژه های آب، حمل و نقل و سایر پروژه های زیربنایی تصویب کرده است.

بانک توسعه جدید (NDB) که توسط کشورهای بریکس ایجاد شده است، اوراق قرضه به ارزش ۶ میلیارد یوان (حدود ۸۴۵ میلیون دلار) در بازار اوراق قرضه بین بانکی چین برای تامین مالی پروژه‌های توسعه پایدار منتشر کرد.

اگرچه جهان همچنان نشانه‌‌هایی از نظم دوقطبی را از خود نشان می‌‌دهد (در یک سو امریکا‌‌یی است که هنوز هم در برخی جنبه‌‌ها یک قدرت بلامنازع جهانی قلمداد می‌‌شود و در سوی دیگر نیز چین قرار دارد)، اما باید اذعان کرد که این نظم اکنون شکل متمایزی به خود گرفته است. افزایش اهمیت و بالا رفتن میزان اعتماد قدرت‌‌های میانی به خود نشان از حرکت به سوی یک نظم چند قطبی دارد. در حال حاضر، بلوکی که با رهبری چین در حال ظهور است گزینه‌‌های جایگزین بیشتری را در اختیار قدرت‌‌های میانی قرار داده و از میزان وابستگی آنها به امریکا‌‌ می‌‌کاهد.

بریکس پلاس ممکن است قدرت اقتصادی جنوب جهانی را از قرن بیستم به قرن بیست و یکم ارتقا دهد. در قرن بیستم، بلوک‌های اقتصادی غیرغربی، مانند اوپک، از طریق کنترل بر عرضه کالاهای اقتصادی خاص، مانند نفت، قدرت ژئوپلیتیکی به دست آوردند. در قرن بیست و یکم، بلوک‌های اقتصادی غیرغربی، مانند بریکس پلاس، می‌توانند همزمان از طریق چندین کانال اقتصادی به غرب نفوذ کنند. تحریم‌های نفتی قرن بیستم ممکن است در مقایسه با اقدامات تجاری و مالی قرن بیست و یکم که اکنون بریکس پلاس - می‌تواند از نظر تئوری- مدیریت کند، حتی ضعیف به نظر برسد.

عربستان سعودی در ماه اوت گذشته به سازمان بریکس پیوست؛ یعنی به سازمانی به رهبری چین که به مشتری اصلی نفت عربستان تبدیل شده است. همچنین به سازمانی پیوسته است که صحنه سیاسی بین‌المللی را به سمت جهانی چندقطبی سوق می‌دهد.

این تلاش بدون شک در سال آینده توجه‌های بیشتری را به خود جلب خواهد کرد، به ویژه زمانی که اعضای گروه گسترش یافته برای اولین بار در اکتبر 2024، در کازان روسیه گرد هم آیند. اما «بریکس‌ پلاس» به این سه دلیل بعید است که جهان را تغییر دهد.

بارها مسوولان بریکس ادعا کردند که سهم پول‌های رایج خود را در اقتصاد جهانی افزایش خواهند داد که‌این، به معنی حذف یا حداقل تضعیف سازوکاری است که در آن، دلار امریکا هژمونی دارد. ابزار اصلی این کار، «بانک توسعه جدید» مستقر در شانگهای چین است که صورت رسمی‌تر آن را «بانک بریکس» می‌نامند.