شهدای ام‌الرصاص مظلوم ترین شهدای دفاع مقدس

به گزارش نبأخبر، یعقوب صلاحی، کتاب «میهمانان ام الرصاص» را درباره شهدای غواص کربلای ۴ نوشته است. زمانی که دل دریایی شان را به آب می زدند تا از میهن دفاع کنند، نمی دانستند تا مدت ها در گوشه ای از تاریخ این دفاع مقدس، پنهان و رازآلود می مانند و مظلومیت شان مانند شهادت شان منحصربه فرد می شود.

بازگشت شان به میهن پس از سال ها انبوهی از شور و احساسات را میان قشر عظیمی از مردم نسبت به شهدا برانگیخت حتی کسانی که سن شان به جنگ تحمیلی قد نمی داد. همین بازگشت شکوهمند یکی از همرزمانشان را ترغیب می کند دست به قلم شود تا درباره رشادت و دلاوری و مظلومیت شان بنویسد. سیدجعفر حسینی ودیق که یکی از جنس خودشان بود این بار رسالتش را با زنده کردن یاد و خاطره آنان ادامه می دهد و اسم کتابش را می گذارد: «میهمانان ام الرصاص». این کتاب به تازگی از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است، به همین مناسبت با حسینی ودیق گفت وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
چه اتفاقی باعث شد نوشتن خاطرات دوران دفاع مقدس را آغاز کنید؟

پس از اتمام جنگ، من هم مثل بسیاری از رزمندگان پرافتخار دفاع مقدس مشغول زندگی و سرم گرم کار و درس و دانشگاه شد تا خرداد ۱۳۹۴ که خبر دادند پیکر ۱۷۵ غواص دست بسته عملیات کربلای ۴ در راه است. اول باور نکردم اما در نهایت خبر درست از آب در آمد و این مهمانان به آغوش وطن برگشتند. تصمیم داشتم خاطرات و وقایع شهدای غواص را که زیاد به آن پرداخته نشده بود، بنویسم اما اولا قرار نبود زیاد به این موضوع پرداخته شود و از طرفی فرصت انجام این کار را نداشتم. این فرصت طلایی با آمدن این غواصان دست بسته فراهم شد و از خدا خواستم کمک کند تا خاطراتی که از آن دریادلان و انسان های ناب داشتم، بنویسم.

گویی زمان در آن نقطه برایم ایستاد. خودم نیز هرجا بودم همان جا ایستادم. ایستادم و خودم را بازخواندم: «من کی ام؟ از کجا آمده ام؟ چه دیده ام؟ چه شنیده ام؟ اینها که هستند؟…» هر بار که این خبر برایم تکرار می شد، از جا کنده می شدم و به دوردست ها می رفتم؛ دوردست های آشنا: به لب کارون، خین، نقطه رهایی، اروند و ام الرصاص.

مترصد فرصتی بودم که نوشتن خاطرات را آغاز کنم. شهریور سال ۹۴ دچار یک حادثه شدید شدم و خدا یک عمر دوباره به من بخشید و مجبور شدم یک ماه در بیمارستان و هشت ماه در منزل استراحت کنم و این فرصت طلایی به وجود آمد. راضی بودم به رضای او. «الخیر فی ما وقع». در این مدت بچه های جبهه و جنگ یکی یکی خبردار می شدند و به عیادتم می آمدند. هر روز زمان ملاقات دوروبرم شلوغ می شد. هر یک از این بچه ها نکته ای می گفت و خاطره ای در ذهنم زنده می شد. چندی در بیمارستان ماندم و بعد به منزل رفتم. من که فرصت سر خاراندن نداشتم، باید روزهای طولانی خانه نشین می شدم و استراحت می کردم و این بود آن فراغتی که حاصل آمد. در این فراغت، به صرافت افتادم خاطراتم را از سال های جنگ بنویسم. فرزند ارشدم، سیدمهدی، کاغذ و قلم آورد و از هفتم مهر ۱۳۹۴ شروع کردم به نوشتن و حاصلش شد «میهمانان ام الرصاص».
کتاب، فقط خاطرات است یا جذابیت داستانی هم دارد؟ غیر از خاطرات خودتان از چه منابعی استفاده کردید؟

این کتاب بیشتر شامل خاطرات خودم است که در آن دوران اتفاق افتاده اما به نظرم کتاب جذابیت داستانی هم دارد و مطالب آن بکر و غیرتکراری است. من به خاطرات خودم اتکا نکردم و از حدود ۶۰ نفر از هم رزمان دوران جنگ تحمیلی که در قید حیات هستند برای بیان دقیق تر و کامل تر خاطرات و وقایع کمک گرفتم. محور اصلی کتاب دوره آموزشی قبل از عملیات کربلای ۴ و خود این عملیات است.

برای رسیدن به برخی اطلاعات و جزئیات خاطرات راه سختی پیمودم. حدود ۳۰ سال از وقایع گذشته بود و ذهنم یاری نمی کرد همه چیز را کامل به یاد بیاورم. از سوی دیگر به بسیاری از دوستانم دسترسی نداشتم. هریک در شهر و استانی بودند. نه شماره ای در کار بود و نه آدرسی. اسم کوچک بعضی ها در خاطرم بود و بعضی ها را هم به چهره می شناختم اما اسم شان یادم نبود.

برای شروع، دنبال سه چهار نفر از هم رزمان غواص تبریزی ام گشتم. وقتی سیدمحمد میرمهدیزاده، دوست هم محله ای ام را پیدا کردم، با شماره تلفنی که در اختیارم گذاشت پایم به زنجان، شهر غواصان دریادل و خط شکن باز شد. با سفر به آنجا گروهی از هم رزمان غواصم در گردان ولیعصر(عج) را پس از ۲۹ سال دیدم. همچنین موفق شدم شماره تلفن بسیاری دیگر از دوستانم را به دست بیاورم و با تعدادی از آنها ارتباط برقرار کنم. از دستاوردهای گرانبهای دیگر سفر به زنجان، تهیه گنجینه ای از عکس های غواصان گردان حضرت ولیعصر(عج) در دوره آموزشی و عملیات های کربلای ۴ و ۵ بود. بعد از یافتن سرنخ هایی از دیگر هم رزمان غواصم، تعدادی از غواصان جان برکف عملیات های کربلای ۴ و ۵ را در شهرهای مختلف پیدا کردم و خاطرات را با هم مرور کردیم. در این دیدارها، خاطرات فراموش شده دوباره جان گرفت.
محورهای اصلی نگارش خاطرات در این اثر چه بود؟

دامنه خاطرات بسیار گسترده بود. می توانستم بیش از این حجم ارائه کنم اما با توجه به اهمیت موضوع و وزنی که عملیات های کربلای ۴ و ۵ در تاریخ دفاع مقدس دارد، نقطه ثقل خاطرات را بر این دو عملیات قرار دادم. گرچه مقدمات و حواشی مختلفی نیز ذکر شده است که به نظرم برای آشنایی مخاطب با زمینه های زندگی فردی و اجتماعی بنده به عنوان راوی ضروری است. ابتدا مختصری درباره زندگی خودم و مراحل رشد و تربیت اجتماعی و سیاسی ام آورده ام. سپس به نحوه آشنایی ام با جبهه و ورود به میدان نبرد پرداخته ام. روایت مقطع پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و عملیات مرصاد نیز پایان بخش خاطرات است.
ماندگارترین خاطره ای که از دوران دفاع مقدس دارید، چیست؟

واقعیت این است من با این خاطرات زندگی می کنم؛ خاطرات انسان هایی که هیچ جای تاریخ تکرار نخواهند شد. این صحنه ها هیچ وقت از ذهن آدم پاک نمی شود. حماسه و ایثارگری این انسان های پاک هیچ گاه از ذهن ما پاک نمی شود. سعی کردم در این کتاب زندگی در جبهه را بازگو کنم و صرفا روایت عملیات و شهادت نیست. اتفاقات طنزی که پیش می آمد را هم در این اثر آورده ام و سعی کردم هیچ جنبه ای از زندگی عادی ما در این دوره مغفول نماند. امیدوارم این روایت ها بتواند گوشه ای از رشادت های خالصانه رزمندگان اسلام را برای مخاطب بازنماید. همچنان خود را مدیون شهدا و رزمندگان بی ادعای اسلام می دانم و بازهم خواهم کوشید در این مسیر خدمت کنم.
چرا ام الرصاص مهم است؟

جزیره ام الرصاص یکی از جزایر اروندرود است که شاهد چند عملیات بزرگ در طول سال های جنگ تحمیلی بوده است. این جزیره که به عنوان یکی از جزایر استراتژیک عراق همواره جزو برخی محورهای عملیاتی رزمندگان دفاع مقدس قرار می گرفته، شاهد شهادت بسیاری از رزمندگان بوده است. عملیات کربلای ۴، عملیات والفجر ۸ و تک ایذایی والفجر ۸ در منطقه ام الرصاص به عنوان بخشی از عملیات های آبی-خاکی جنگ، مورد توجه بوده و ام الرصاص را نیز درگیر کرده است.

طرح حمله ام الرصاص به منظور فریب دشمن در آن منطقه ریخته و در ۱۵ بهمن سال ۱۳۶۴ این عملیات انجام شد. لشکر ویژه شهدا، تیپ ۲۱ امام رضا(ع) و لشکر ۴۳ قدر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و لشکر ۷۷ ثامن خراسان از ارتش جمهوری اسلامی ایران خود را آماده حمله به منطقه عملیاتی ام الرصاص کرده و به سمت مواضع دشمن در این منطقه یورش بردند. این عملیات نقش اساسی در پیروزی ایران در فتح فاو داشت و فقط در این عملیات حدود ۶۰ غواص به شهادت رسیدند.

اهمیت کتاب «میهمانان ام الرصاص» در این است که کتاب ها، فیلم ها و آثار هنری که درباره جنگ تولید شده اند در آنها کمتر به عملیات متکی به حضور غواصان پرداخته شده، به استثنای چند نمونه و از حضور همراه با رشادت و مظلومیت بسیاری از این رزمندگان زیر آب ها کمتر خوانده، دیده و شنیده ایم. کتاب «میهمان ام الرصاص» خاطرات خودنوشت «سیدجعفر حسینی ودیق» غواص جانباز هشت سال جنگ است که می توان به عنوان روایتی از تاریخ شفاهی جنگ و انقلاب به سراغ آن رفت و از آن استفاده برد. «میهمان ام الرصاص: خاطرات خودنوشت غواص جانباز لشکر ۳۱ عاشورا» علاوه بر ذکر ماجراهای بسیاری از عملیات هایی که غواصان جنگ در آنها حضور داشتند، به ماجراهای روزها و سال های آغازین انقلاب در منطقه آذربایجان و شهر تبریز نیز پرداخته که در کنار عکس های کتاب، به متن اثر، قوام و اهمیت دوچندانی داده است.

کتاب میهمانان ام الرصاص خاطرات خودنوشت سیدجعفر حسینی ودیق در ۳۹۲ صفحه و در ۱۲۵۰ نسخه از سوی انتشارت سوره مهر منتشر شده است.