چهره جدید عربستان؛ آیا ریاض به پکن خاورمیانه تبدیل می‌شود؟

به گزارش نبأخبر،بلومبرگ در این گزارش به تحولات فرهنگی و اقتصادی عربستان اشاره می‌کند و سعی دارد آن را با چین مقایسه کند؛ تغییراتی که باعث شده‌اند اقتصاد عربستان در مسیر تغییر قابل توجهی قرار بگیرد.

به نظر می‌رسد تلاش‌ بی‌سابقه عربستان برای متنوع‌سازی اقتصاد و دور شدن از نفت و داشتن یک اقتصاد پایدارتر، به‌خوبی در حال پیشروی است. مشارکت زنان این کشور در بازار کار با رشد تقریبا دو برابری از سال 2016 میلادی به 36 درصد رسیده است. 2016 سالی بود که محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، چشم‌انداز 2030 را رسما معرفی کرد. در حال حاضر نرخ بیکاری به میزان بی‌سابقه‌ای کاهش پیدا کرده است. در سال گذشته میلادی نیز تعداد توریست‌های داخلی و خارجی برای نخستین‌بار از مرز 100 میلیون نفر عبور کرد.

به نوشته شولی رن در بلومبرگ، عربستان سعودی شبیه به چیست؟ روابط هنگ‌کنگ و عربستان را در نظر بگیرید؛ این دو مرکز مالی روابط اقتصادی خود را تقویت کرده‌اند، در بازارهای یکدیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند و صندوق‌های قابل معامله را در بورس‌های یکدیگر ارائه می‌دهند.

ژولی رن می‌نویسد: «زمانی که با دوستم به عربستان سفر کردیم، یک کشور دوستانه را شاهد بودیم که از گردشگران استقبال می‌کرد و ما مانند هر خارجی دیگری در ابوظبی و دبی، در عربستان نیز با جامعه ادغام شدیم.»

طی تنها چند سال، گزینه‌های تفریح و سرگرمی در کشوری که میانگین سنی آن تنها 30 سال است، به‌شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است. شاید به خاطر گرمای روز است که زندگی شبانه در عربستان به شکل قابل توجهی رونق پیدا کرده است.

از شهر بولیفارد ریاض – یک توسعه تجاری گسترده که شامل یک شهربازی، سینماهای روباز و فروشگاه‌های خرده‌فروشی است – تا منطقه دریای سرخ جده، مردم در خیابان‌ها به شکل انبوه دیده می‌شوند، آواز می‌خوانند و تا پاسی از شب در کافه‌ها حضور پیدا می‌کنند.

اقتصاد عربستان

شواهد آماری هم وجود دارد که نشان می‌دهد اصلاحات فرهنگی و اجتماعی باعث تغییر قابل توجه خانواده‌ها و زندگی آن‌ها شده است. طبق اعلام کپیتال اکونومیکس، سهم هزینه‌کرد در رستوران‌ها، هتل‌ها، تفریحات و حوزه فرهنگ از 12 درصد در سال 2017 به حدود 20 درصد در سال جاری میلادی رسیده است.

سهم شهروندان سعودی که صاحب خانه هستند به 64 درصد خانوارها افزایش پیدا کرده است، این در حالیست که این آمار در سال 2016 در سطح 47 درصد قرار داشت. دولت عربستان در سال 2016 پرداخت‌ها برای وام‌های مسکن را کاهش داد و از مالکانی که زمین‌ها را توسعه‌نیافته رها کرده بودند، مالیات گرفت.

امروزه وام‌های مسکن تقریبا یک‌چهارم کل اعتبارات تسهیل‌شده توسط بانک‌ها را تشکیل می‌دهند. به‌عنوان گواهی بر اقتصاد پررونق، اجاره‌ها با رشد سریع 11 درصدی، در میان ورود کارگران خارجی و برنامه‌های توسعه بزرگ در ریاض و جده، در حال افزایش هستند.

به‌عنوان بخشی از چشم‌انداز 2030، عربستان هدف خود را پایین‌ آوردن نرخ بیکاری و افزایش سهم کسب‌وکارهای کوچک در رشد اقتصاد قرار داده است. این کشور در هر دو بخش در حال پیشرفت است، در حالیکه اصلاحات فرهنگی باعث شده جوانان سعودی به کار تشویق شوند.

پیشروی محمد بن‌سلمان در برخی اهداف، آهسته‌تر از حد انتظار بوده و سابقه حقوق بشر عربستان همچنان یک نگرانی جدی است. در سال 2023، بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی نروژ KLP برخی از شرکت‌های مخابراتی و املاک و مستغلات عربستان را با استناد به «نقض حقوق بشر» در فهرست سیاه قرار داد.

در سال 2023، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خالص تنها 1.2 درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان را شامل شد که بسیار پایین‌تر از هدف 5.7 درصدی در چشم‌انداز 2030 است.

در حال حاضر خارجی‌ها عمدتا با هدف‌های زیارتی وارد عربستان می‌شوند و این کشور در حال ساخت پیست‌های اسکی در بیابان و استراحت‌گاهای مجلل در کنار دریایی سرخ است تا گردشگران خارجی دیگر را نیز جذب خود کند. دولت سعودی خواهان آن است که 10 درصد از تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را بخش گردشگری تأمین کند.

مدیران صندوق‌های خارجی، بازگشایی 2016 عربستان را به آنچه که برای چین رخ داد، شباهت داده‌اند. با این حال، نویسنده این متن معتقد است که این دیدگاه درست نیست؛ او می‌گوید: «عربستان سعودی در حال حاضر یک کشور توسعه‌یافته از نظر زیرساخت محسوب می‌شود. جاده‌های آن به‌خوبی ساخته‌ شده‌اند و مراکز خرید آن پر از فروشگاه‌های زنجیره‌ای آمریکایی است که به‌ هیچ‌ عنوان به چینِ دهه 1980 شباهت ندارد. اما اگر به سرعت تغییرات فرهنگی نگاه کنیم، این مقایسه به‌طرز عجیبی دقیق است.»