آینده بانکداری چگونه خواهد بود؟

به گزارش نباء خبر،کارشناسان معتقدند، اگر بانکداری در شرایط کنونی به سمت دیجیتالی‌سازی پیش نرود، در آینده‌ مانند کتاب‌فروشی‌هایی که با ظهور فروشگاه اینترنتی آمازون ناپدید شدند، از بین خواهند رفت.

تصور کنید که در مرکز شهر قدم می‌زنید و قهوه موردعلاقه خود را سفارش می‌دهید و با استفاده از کارت اعتباری بهای آن را پرداخت می‌کنید. شما در شرف نوشیدن اولین جرعه نوشیدنی خود هستید که از طریق گوشی همراه خود پیامی از بانک دریافت می‌کنید که به شما اطلاع می‌دهد در ماه گذشته چه میزان برای خرید قهوه هزینه کرده‌اید، شما ممکن است تاکنون به این موردتوجه نکرده باشید. به‌علاوه، پیامک بانک به شما گوشزد می‌کند، اگر هزینه‌ خرید قهوه طی سال گذشته را صرف سرمایه‌گذاری در بانک کرده بودید در حال حاضر سود زیادی را پس‌انداز کرده بودید. سپس اعلان پیوند مستقیمی را برای تنظیم یک طرح سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد که می‌تواند با چند کلیک ساده در عرض چند دقیقه اجرا شود. کاربر نیازی به واردکردن اطلاعات اضافی ندارد، زیرا قبلا موارد لازم را تکمیل کرده است. همچنین بانک پیشنهاد می‌کند هر زمان که دوباره قهوه خریداری می‌کنید، یک پیام تذکر تنظیم کند تا در ایجاد عادت خوب به شما کمک کند.

سناریوی فوق در حال حاضر عملی نیست، بااین‌وجود پتانسیل دیجیتالی شدن بانکداری آینده، ازجمله استفاده از هوش مصنوعی و خودکارسازی فرآیند بانکداری را بیان می‌کند. بسیاری از افراد از انجام امور بانکی هیچ لذتی نمی‌برند و این کار را صرفا ابزاری برای اهداف مختلف یعنی انجام معاملات و پرداخت از طریق کارت اعتباری، گرفتن وام برای خرید خودروی جدید و غیره می‌دانند؛ اما دیجیتالی شدن این فرصت را برای بانک‌ها فراهم می‌کند تا راه‌حل‌هایی متناسب با نیازهای افراد ارائه دهند که بتواند کیفیت زندگی روزمره آنان را افزایش دهد. بانک‌هایی که برای ارائه چنین خدمات باکیفیت بالا سرمایه‌گذاری زودهنگام می‌کنند، پیشرو در این سیستم بوده و از مزیت قابل‌توجه خریدوفروش آن برخوردار خواهند بود.

دیجیتالی شدن بانکداری موضوعی بسیار حساس است. اکثر کاربران ممکن است پیشرفت یک بانک در دیجیتالی شدن را ازنظر خوب بودن برنامه بانکداری تلفن همراه ارزیابی کنند. این مورد درواقع یک عنصر اصلی است اما لزوما به‌عنوان یک اپلیکیشن و یا توسعه رابط کاربری فرانت اند (frontend، قسمت قابل‌مشاهده وب‌سایت (نرم‌افزار) توسط کاربران را می‌گویند. فرانت اند کدهای غیرقابل فهم برای کاربران را در قالب ظاهری گرافیکی و بصری به آنان نمایش می‌دهد تا بتواند به‌راحتی از بخش‌های مختلف سایت استفاده کنند) جذاب نیست. برای اینکه کاربران بتوانند از مزایای کامل بهره‌مند شوند، باید با سیستم‌های بک اند (back-end، به بخشی از یک وب‌سایت یا نرم‌افزار می‌گویند که برای کاربران قابل‌مشاهده نیست. به‌عبارتی‌دیگر هسته و مغز یک سایت است که وظیفه کنترل منطق آن را بر عهده دارد) مناسب ترکیب شود. در غیر این صورت عملکرد در وب‌سایت یا برنامه بسیار محدود و ناکارآمد باقی خواهد ماند. به همین دلیل است که مزایای بالقوه دیجیتالی شدن برای بانک‌ها بسیار گسترده است و خدمات متفاوتی از قبیل ویژگی‌های مدیریت دارایی و مشاوره سرمایه‌گذاری روبو (پلتفرم سرمایه‌گذاری) می‌تواند به مشتریان ارائه شوند. در این زمینه قابلیت‌های پیشرفته تجزیه‌وتحلیل داده‌ها که قبلا توسط شرکت‌های Big Tech برای تبلیغات متناسب استفاده‌شده است نیز به‌طور فزاینده‌ای برای اهداف فروش گسترده بسیار مهم هستند و متاسفانه اکثر برنامه‌های بانکی تاکنون فقط بخشی از این ویژگی‌ها را ارائه داده‌اند.

در زمان قرنطینه افراد مجبور شدند برای دسترسی به حساب‌های خود و پرداخت هزینه‌ها از تلفن‌های همراه استفاده کنند. طبق نظرسنجی انجام‌شده توسط Deloitte با شرکت ۱۵۰۰ فرد که در سن کار هستند و در سوئیس زندگی می‌کنند، تقریبا ۲۰ درصد از کل مشتریان خرده‌فروشی بانکی برای اولین بار در زمان بحران حداقل از یک سرویس آنلاین استفاده کرده‌اند و فقط ۶ درصد افراد از خدمات آنلاین استفاده نکردند. لازم به ذکر است، افراد با درک بهتر از راحتی بانکداری از طریق تلفن همراه، بعید است که به عادت‌های قدیمی خود بازگردند. با پذیرش گسترده امکانات پرداخت جدید مانند Apple Pay، حتی برای برداشت وجه نقد نیز مراجعه به شعبه غیرضروری خواهد بود. این روند بدون پول نقد به دلیل همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ تسریع شده است زیرا افراد برای جلوگیری از آلوده شدن با ویروس کرونا از دست زدن به اسکناس‌ها و سکه‌ها اجتناب کردند.

چندین سال است که دیجیتالی سازی در رأس بسیاری از فعالیت‌های گروه‌های مدیریتی بانک‌های جهانی قرارگرفته است. در ژوئن ۲۰۱۹ آنان انتظار داشتند که سرمایه‌گذاری در دیجیتالی‌سازی می‌تواند ۳تا ۵ درصد نسبت هزینه به درآمد را در پنج سال آینده بهبود بخشد. نتایج مقاله منتشرشده در نشریه اکونومیست در آوریل ۲۰۱۹، به نقل از مطالعه کارکنان بانک مرکزی اروپا نشان داد که سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات و دیجیتال‌سازی یکی از عوامل اصلی موفقیت در آینده بانکداری همراه با تنوع جغرافیایی و کنترل دقیق هزینه‌ها خواهد بود. درعین‌حال، دیجیتالی شدن در حال حاضر عامل مهمی در قیمت سهام بانک‌ها نیست. درواقع تا همین اواخر، دیجیتالی سازی هنوز در فهرست اقدامات اکثر سرمایه‌گذاران به‌نوعی در سطح پایین قرارگرفته بود، زیرا مزایای چنین تغییر زیرساختی فقط در بلندمدت احساس می‌شد، درحالی‌که هزینه‌های فناوری اطلاعات در حال حاضر به خط نهایی رسیده است. در عوض، سرمایه‌گذاران تمایل به حضور بانک‌ها دارند و با این روش برای کاهش هزینه‌ها بانک‌ها فاقد شعب مختلف می‌شوند. سرمایه‌گذاران همچنین نگران این هستند که بانک‌ها به دلیل علاقه زیاد برای پیشرفت سریع، ممکن است مبالغ هنگفتی را به سمت پروژه‌های دیجیتال سوق دهند که البته چندان فکر نشده و صرفا هدر دادن سرمایه است.

درعین‌حال، تهدید از سوی رقبای پیشرفته‌تر در زمینه دیجیتال و همچنین از سوی تازه‌واردان بازار مانند فین تک‌ها (fintech، یا فناوری مالی به معنای کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی) واقعی است اما اقدام نکردن برای دیجیتالی‌سازی نیز قابل قبول نیست. بانک‌ها متوجه خواهند شد که اگر نتوانند خدمات خود را به‌صورت دیجیتالی و سریع ارائه کنند سرنوشتی مشابه کتاب‌فروشی‌ها پس از ظهور آمازون خواهند داشت. در اروپا، دستورالعمل اصلاح‌شده خدمات پرداخت (PSD۲) که در سال ۲۰۱۸ اجرا شد، به شرکت‌های شخص ثالث اجازه می‌دهد تا در صورت تایید مجوز به داده‌های حساب بانکی افراد دسترسی داشته باشند. درنتیجه، بدترین کابوس بانک‌ها این است که درنهایت به‌سادگی از معاملات با یک پردازنده رابط پیشرو بسیار خوب مانند گوگل به‌عنوان «جمع کننده حساب بانکی» که یک سیستم قدرتمند برای کاربر ارائه می‌دهد، از معاملات حذف شوند و بک اند بانک‌ها ارتباط مستقیم خود با مشتریان و همچنین دیگر خدمات اضافی مانند وام، مدیریت صندوق و بیمه را از دست می‌دهند.

این موارد دیجیتال‌سازی را به یک موضوع متعادل‌کننده بسیار چالش‌برانگیز تبدیل می‌کند. جایگزینی سیستم‌های قدیمی، بسیار پرهزینه و مملو از عدم اطمینان است. درعین‌حال، برداشتن گام‌های زیاد در جهت دیجیتالی شدن، به دلیل کند بودن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علاوه بر این، بانک‌ها نه‌تنها نیاز به‌صرف مبالغ هنگفتی برای سیستم‌های جدید فناوری اطلاعات دارند، بلکه باید به‌طور کامل مدل‌های تجاری خود را از نو بسازند. حتی مهمتر از همه و همچنین چالش‌برانگیزترین مورد این است که بانکداران باید ذهنیت و فرهنگ خود را تغییر دهند، به‌طوری‌که بانک می‌تواند به یک شرکت داده محور و مشتری محور تبدیل شود و به‌عنوان یک شرکت به‌اصطلاح «سریع‌الانتقال» برای ترویج نوآوری و تغییر تلاش کند. در این مسیر بانک‌ها به‌طور فزاینده‌ای نیاز دارند که خود را به‌جای شرکت‌های خدمات مالی، به‌عنوان شرکت‌های فناوری ببینند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درج مدیران بامهارت فناوری اطلاعات (IT) در تابلوهای بانکی، به‌ویژه افرادی که دریکی از شرکت‌های بزرگ فناوری کارکرده‌اند، شانس موفقیت بانکی را بهبود می‌بخشند.

این مقاله با نقل‌قول جک ما، بنیان‌گذار بزرگترین پلت فرم تجارت الکترونیکی علی بابا (Alibaba) در جهان و همچنین یک شرکت بزرگ فن تک و پرداخت Ant Group که رقیب اصلی بانک‌های چینی است، پایان می‌یابد: «فین تک از سیستم مالی اصلی استفاده می‌کند و فناوری آن را بهبود می‌بخشد. فن تک بازسازی سیستم با فناوری است. آنچه ما می‌خواهیم انجام دهیم حل مسأله عدم فراگیری است.»

در حال حاضر بازیگران برجسته این صنعت فراتر از دیجیتالی شدن امور مالی فکر می‌کنند و متاسفانه بانک‌های سنتی در حال انجام این موارد هستند.