در نقشه ائتلاف های منطقه نیز تغییرات ریشه ای رخ داده است که بارزترین آنها صعود محور ترکیه، ایران و روسیه در رویارویی با محور دیگر یعنی محور عربستان و امارات که از حمایت آمریکا برخوردار است. نشست ریاض که روزهای دوشنبه و سه شنبه هفته جاری برگزار شد بدون آن که به نتیجه ای […]
در نقشه ائتلاف های منطقه نیز تغییرات ریشه ای رخ داده است که بارزترین آنها صعود محور ترکیه، ایران و روسیه در رویارویی با محور دیگر یعنی محور عربستان و امارات که از حمایت آمریکا برخوردار است.
نشست ریاض که روزهای دوشنبه و سه شنبه هفته جاری برگزار شد بدون آن که به نتیجه ای بر سر توافق برای تشکیل یک هیأت برای مذاکرات و تدوین برنامه سیاسی مشترک برسد پایان یافت و شکست این نشست نه به دلیل آن که این برنامه بر کناره گیری اسد از قدرت تأکید ممی کند بلکه به دلیل آن بوده است که هدف از این نشست دور کردن افراد نزدیک به کشور قطر و ترکیه از هیأت مذاکره کننده مخالفان است و نیز به دلیل نقشه آینده سوریه با توجه به بازتاب های بحران خلیج فارس و نزاع های سخت میان طرف های این بحران است.
عربستان سعودی که به شدت با هر گونه ایفای نقشی برای بشار اسد رئیس جمهور سوریه در آینده سوریه مخالفت می کرد، از این موضع خود عقب نشست؛ اگر چه این را با شرم و حیا تکذیب کرد. دلیل تغییر موضع عربستان است که این کشور فهمید که در سایه ایستادگی ارتش سوریه و شکست طرح آمریکا به نفع طرح روسیه رسیدن به چنین هدفی دشوار است و این همان چیزی است که اصرار عربستان بر مشارکت مخالفان روسیه و مصر و نزدیک شدن بیشتر به دیدگاه قاهره که ماندن نظام در دمشق را به عنوان تضمین کننده اساسی«عربی» ماندن سوریه متحد در مواجهه با اسلام سیاسی در دو شق تندرو (داعش و النصره) و میانه رو(اخوان المسلمین) و ایجاد توازن در آینده با طرح های ایران و ترکیه، را تفسیر می کند.
ابلاغ آقای« عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان سعودی به هیأتی از هیأت عالی مذاکرات درباره اینکه باید با ایده ماندن اسد در قدرت همزیستی کنند و ضرورت دارد به دنبال ایده ها و افکار جدیدی باشند، بازتاب دهنده تغییر در موضع گیری عربستان نه فقط در پرونده سوریه بلکه در دیگر پرونده ها مانند پرونده های عراق، یمن و ایران است.
لحن اعتماد به نفس در سخنرانی که بشار اسد رئیس جمهور سوریه روز یکشنبه هفته جاری در افتتاح کنفرانس وزارت خارجه سوریه ایراد کرد کاملا روشن بود و ناشی از این بود که وی از تغییرات استراتژیک در منطقه خبر دارد و بارزترین این تغییرات نزدیک شدن جنگ سوریه به ایستگاه پایانی آن است اگر نگوییم در عمل به پایان آن رسیده است.
مشارکت مصر با یک هیأت بزرگ در نمایشگاه بین المللی دمشق پیام سیاسی بسیار مهم است که بازتاب دهنده رقابت و نمی گوییم نزاع بر سر نفوذ در «سوریه جدید» میان قدرت های منطقه ای و بین المللی و آغاز مسیر عادی سازی روابط به شکل علنی در عرصه های سیاسی و اقتصادی با هم است.
سفر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه به امان پایتخت اردن و سفر مهم تر و خطرناک تر پیش از آن ( به باور عبدالباری عطوان) ژنرال«محمد حسین باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به آنکارا در چندر روز پیش(۱۵ آگوست کنونی)و امضای توافقنامه استراتژیک نظامی میان دو کشور و نیز تهدید «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران به پاسخ به تحریم های آمریکا علیه کشورش با از سرگیری فوری غنی سازی اورانیوم با میزان ۲۰ درصد در طی پنج روز همه اینها با هم یا جدای از هم بازتاب دهنده این است که منطقه در لبه تحولات خطرناکی قرار دارد و متبلور کننده نقشه ائتلاف های جدید است که بر ویرانه های نقشه ائتلاف های سابق به وجود می آید؛ ائتلاف های سابقی که طی وقوع جرقه تظاهرات«بهار عربی» و سرنگونی نظام ها در چندین کشور عربی از جمله لیبی، مصر، تونس و یمن ظاهر شدند و گمان می رفت که نظام سوریه نیز به این نظام ها ملحق شود.
نقشه جدید چه بسا دوستان را به دشمنان و دشمنان را به دوستان تبدیل کند. چه کسی این گشایش نامحدود عربستان به روی رهبران شیعه عراق تحت عنوان عروبیت عراق و تصمیم عربستان برای گشودن مرزهای عربستان با عراق( گذرگاه عرعر) و گشودن کنسولگری ها در «بصره»،« نجف اشرف» را می توانست تصور کند؟ چه کسی می توانست به آمادگی عربستان برای ائتلاف با «علی عبدالله صالح» رئیس جمهور پیشین یمن به واسطه اماراتی ها علیه حوثی ها را تصور کند، همان عربستان که آشتی با صالح را خط قرمز می دانست؟
«ابراهیم کارگول» نویسنده کهنه کار ترک در روزنامه«ینی شفق» ترکیه که نزدیک به اردوغان رئیس جمهور این کشور است هفته گذشته سلسله مقاله هایی نوشت که نشان دهنده نگرانی ترکیه اردوغانی از نقشه ائتلاف های جدید است که در جریان تحولات سریع در منطقه در حال شکل گیری است و نیز نشان دهنده نگرانی آنکارا از احتمال دور کردن و به حاشیه راندن و نیز بیرون کردن ترکیه از سوریه به طور کلی و پس از آن از دور کردنش از خاورمیانه به طور کامل است و البته چه بسا پس از آن تجزیه این کشور(ترکیه) است.این همان چیزی است که سفر اردوغان به اردن و امضای توافقنامه استراتژیک نظامی با ایران را تفسیر می کند.
آقای کارگول با این مقاله ها افکار عمومی ترکیه را برای وقوع انقلاب در موضع گیری های دولت کشورش در پرونده های منطقه به ویژه پرونده سوریه، آماده می کند به ویژه زمانی که بر ضرورت اصلاح روابط سوریه و ترکیه به شکل فوری و تعمیق روابط با عراق در همه زمینه ها و چشم پوشی از حمایت گروه های مسلح سوری و حفظ وحدت سوریه و جلوگیری از تقسیم آن با استفاده از همه ابزارها سفارش کرد زیرا تجزیه سوریه مقدمه تجزیه ترکیه است.وی از طرح آمریکایی با حمایت عربستان و هم پیمانانش سخن گفت که خطرناک ترین تهدید وجودی برای ترکیه کنونی از زمان ایجاد آن پس از جنگ جهانی اول سخن گفت که شامل ایجاد نظام کرد در مرزهای شمالی سوریه است که از این طرح رژیم اسرائیل نیز حمایت می کند.
خلاصه آن که آقای کارگول پیشنهاد می کند که ائتلافی سوری، عراقی،ایرانی و ترکیه ای با حمایت روسیه برای رویارویی با ائتلاف آمریکایی، عربستانی، اماراتی و اسرائیلی که ضد ایران و ترکیه است، تشکیل شود و تأکید می کند که «مساله سوریه» به پایان رسیده است.
پایان مساله سوریه یعنی پایان مخالفان سوری در دو شق نظامی و سیاسی است اگر به فرضیه و درستی پیش بینی های و نقشه های آینده ای که این نویسنده ترک مطرح کرده تن دهیم. چه بسا همین مساله شکست نشست مخالفان سوری در ریاض برای رسیدن به توافق بر سر پیش نویس برنامه سیاسی مشترک را تفسیر می کند و این همان چیزی است که توقف ارائه ۳۵۰ هزار دلار در ماه برای پوشش هزینه های ائتلاف مخالفان سوری در ماه گذشته توسط ترکیه و قطر را تفسیر می کند.
سخن گفتن بشار اسد رئیس جمهور سوریه درباره شکست طرح غرب در سوریه در سخنرانی اخیرش اتفاقی یا از روی امیدواری و آرزو نبود بلکه بر اساس خوانش جدید با توجه به اطلاعاتی که به دست آورده، از تحولات کنونی در منطقه و نه فقط سوریه به تنهایی است.
درست است که اسد در سخنرانی اش به شدت به اردوغان حمله کرد لیکن بعید نمی دانیم که اردوغان را در دمشق ببینیم آن هم با میانجی گری ایران و روسیه یا هر دو با هم. این همان واقعیت سیاست است…و خدا عالم تر است.
منبع : جماران
