برچسب: توسعه

یکی از ماموریت های سخت دولت جدید، بازگرداندن ایران به ریل توسعه است. برخی می‌گویند توسعه از اولویت اصلی تصمیم‌گیران و حاکمیت خارج شده و تعیین توسعه به عنوان اولویت اول کشور، اولین ماموریت سخت دولت پزشکیان محسوب می شود.

دوره‌ای که می‌گویند علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد معمارش بوده است. اما تعادل‌های سیاسی در آن زمان چگونه رقم خورده بود که هم قدرت جامعه و هم حکومت را افزایش داده بود؟

رابطه مستقیمی بین رشد اقتصادی کشور‌ها از یکسو و رفتن به سمت آزادی اقتصادی از سوی دیگر وجود دارد ضمن آنکه هر چقدر کشور‌ها بتوانند آزادی اقتصادی‌شان را بیشتر کنند رشد اقتصادی بالاتر و بهتری هم می‌توانند داشته باشند. مولوی تصریح کرد: زمانی که متوسط درآمد سرانه ۴۰ کشور اول به حدود ۴۸ هزار دلار رسیده است به این معنی است که یکی از دلایلی که این کشور‌ها توانسته‌اند به این رتبه از آزادی اقتصادی دست پیدا کنند این است که ۵ عامل آزادی اقتصادی را رعایت کرده‌اند. عوامل بنیادینی که منجر به آزادی اقتصادی یک کشور می‌شود شامل؛ اندازه دولت، قوانین و مقررات، تجارت خارجی، دسترسی به نقدینگی سالم بدون تورم و رتبه دارایی‌ها است.

در نگاه اول مکران تنها نقطه‌ دسترسی ایران به آب‌های آزاد است. این موضوع مزایای راهبردی امنیتی و اقتصادی ویژه‌ای برای کشور به همراه دارد. از سوی دیگر وجود رودهای خروشان در منطقه‌ کنارک که از ظرفیت چند میلیارد مترمکعب آبی که به دریای عمان می‌ریزد، تنها بخش کوچکی از آن مهار شده است، نشان از ظرفیت‌های خاص این منطقه دارد.

مادامی که روابط خارجی ما با دنیا نرمال نیست نمی‌توانیم تحرک اقتصادی داشته باشیم. انرژی‌های پاک حدود ۳۶ درصد مصرف انرژی در امارات را تشکیل می‌دهند و امارات تصمیم گرفته مغز و مهارت و استعداد را در خود جمع کند. کشورهایی که باهوش مصنوعی کار نخواهند کرد از تمدن بشری عقب خواهند ماند و جوامعی که نظم فکری ندارند در به‌کارگیری هوش مصنوعی عقب‌تر خواهند بود.

خروج از فضای بسته و گلخانه‌ای و فراهم کردن حضور در بازارهای جهانی باید اولویت اصلی رییس‌جمهور آینده باشد تا با خروج از بازار غیررقابتی زمینه برای رشد و توسعه کشور فراهم شود از سوی دیگر با خروج از فضای گلخانه‌ای زمینه دسترسی به بازارهای جهانی فراهم شود. رییس پیشین اتاق بازرگانی ایران معتقد است مهمترین نیاز کشور در شرایط کنونی وصل شدن اقتصاد کشور به بازارهای جهانی و عبور از فضای تحریم است.

در حال حاضر، عوامل غیراقتصادی هستند که بر اقتصاد ایران سنگینی می‌کنند و نمی‌توان صرفاً با اصلاحات اقتصادی، کمر خمیده اقتصاد را راست کرد.

«یکی از شما، زبان صادق دردهای مردم شود و بگوید که مردم! شما در هر حال، دوران دشواری را در پیش خواهید داشت و هرکس غیر از این بگوید یا از سر جهل است یا فریب. بگوید که ما بر سر یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار گرفته‌ایم. در یک راه، سختی‌های زیادِ «قطعی» که به سختی‌های بیشتر غیرقابل‌تحمل خواهد رسید و در انتخابی دیگر، سختی‌های زیادی قرار گرفته که به گشایش‌های «محتمل» و فرداهای بهتر پس از آن، ختم خواهد شد.»

این توسعه ناپایدار می‌تواند آینده آن را به خطر بی‌اندازد. با این حال تصور نمی‌کنم این موضوع هنوز در دستور کار بخش دولتی قرار گرفته باشد.

در سال ۲۰۱۸ میلادی زمانی که بلندترین ساختمان جدید پکن برج ۵۲۸ متری معروف به زون به پایان رسید طبق گزارش‌ها دستگاه امنیت ملی چین خواستار استقرار در طبقات بالای آن برج شد، زیرا نگران بود در غیر این صورت ساکنان یا بازدیدکنندگان آنجا بتوانند به ژونگ نان‌های دید داشته باشند. ورودی ژونگ نان‌های هم چنین محل برگزار تظاهرات مکرر در دهه‌های اخیر بوده است. آنجا در سال ۱۹۸۹ میلادی محل تجمع دانشجویانی بود که در تظاهرات تیان‌آنمن شرکت می‌کردند، در حالی که در سال ۱۹۹۹ میلادی بیش از ۱۰۰۰۰ عضو فالون گونگ -یک جنبش مذهبی ریشه دار در تعالیم چین باستان که از آن زمان ممنوع شده بود- در پیاده رو‌های نزدیک ژونگ نا‌نهای برای اعتراض به رفتار حکومت با آنان تجمع برگزار کردند.

ما امروز با نمایش‌ها و گویش‌هایی روبه‌رو هستیم که بدون هیچ محتوای علمی، توسط برخی افراد درباره سیاست‌های کلان کشور صورت می‌گیرد. متأسفانه این افراد در مقابل رؤسای‌جمهور و دیگر مقامات به‌گونه‌ای عجیب صحبت می‌کنند. محتوای سخنان نمایشی آنها این است که برای مثال فلان محصول صنعتی یا کشاورزی، خدمات گردشگری یا لجستیک، بخش های "پیشران" توسعه کشور هستند، درحالی که اصلا وارد جزئیات و داده‌های معتبر این بخش‌ها نمی‌شوند که سهم این بخش‌ها از ارزش‌افزوده و صادرات جهانی به چه میزان است؟ و اینکه آیا ارزش‌افزوده‌ای که این بخش‌ها تولید می‌کنند از کیفیتی برخوردار است که به آن پیشران اطلاق کرده‌اند؟!

باید متوجه شویم که دولت دیگر پولی برای سرمایه‌گذاری ندارد و نفت فروشی کفاف زندگی روزمره ما را بیشتر نمی‌دهد اما پتانسیل‌های عظیم اقتصادی در کشور وجود دارد و در برخی از مناطق بی‌نظیر است.

ایران پس ازچندین دهه تلاش برای رسیدن به توسعه، اکنون در جایی قرار گرفته که چندان مطلوب نیست. امروز ایران با چالش‌ها و بحران هایی مواجه است که هر کدام می‌توانند ما را بیشتر از آنچه که هست زمین گیر کنند.

اگر بخواهیم تا سال ۱۴۱۰ مقدار ۱/۷ درصد رشد اقتصادی داشته باشیم باید رشد ۴/۵ درصدی در سرمایه ‌گذاری ایجاد کنیم. که در 10 سال گذشته چنین تجربه ای را نداشته ایم. اگر بخواهیم رشد ۴/۳ درصد تولید را تجربه کنیم، باید شاهد رشد ۱۵ درصدی در سرمایه ‌گذاری سالانه باشیم. توجه به این نکته ضروری است که متوسط رشد سرمایه ‌گذاری ما در سال‌ های گذشته هیچوقت از ۷/۵ درصد بیشتر نشده که این هم میانگین اعدادی با نوسان بسیار بالا (از ۲۵ درصد تا ۱ درصد) است. برای حالتی که رشد ۵/۸ درصدی در تولید را انتظار داریم، باید رشد ۲۰ درصدی در سرمایه ‌گذاری داشته باشیم. در برنامه هفتم توسعه، رشد 8 درصدی در هر سال برای ایران پیش‌بینی شده است که نکته بسیار قابل تاملی ا‌ست.

عدم وجود یک بستر امن برای توسعه در سر تا سر تاریخ ایران مشهود است، عدم توسعه متوازن اقتصادی و سیاسی نیز گویای همین امر است.همچنین میراث نهادی به جا مانده از گذشته یا همان «وابستگی به مسیر» نیز نقش بسزایی در راه توسعه ایران ایفا کرده است.