برچسب: رشد اقتصادی

بر اساس گزارش چشم‌انداز اقتصادی جهان صندوق بین‌المللی پول که در ماه اکتبر منتشر شده، روند نرخ رشد اقتصادی ایران طی ۵ سال آینده نزولی و به حدود ۲ درصد خواهد رسید. ممکن است این چشم‌انداز منفی از اقتصاد ایران به دلیل تنش‌های گسترده در منطقه باشد.

براساس داده‌های بانک مرکزی ایران، عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۱۴۰۲ با احتساب نفت و بدون احتساب نفت به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب با ۴.۵ و ۳.۶ درصد افزایش همراه بوده است.این آمار‌ها نشان می‌دهد متوسط رشد اقتصادی عملکرد دولت روحانی در دوره ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ رشدی حول‌وحوش ۱.۱ درصد بوده است. این درحالی است که متوسط رشد اقتصادی سه سال اخیر ۴.۳ درصد است. اما مقایسه نرخ رشد اقتصادی ایران با داده‌های صندوق بین‌المللی پول نیز نشان می‌دهد؛ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۳ با ۴.۷ درصد ازجمله رشد‌های اقتصادی بالای جهان بوده است. براساس این داده‌ها؛ رشد اقتصادی ۴.۷ درصدی، کشورمان را در بین ۱۵۴ کشور در رتبه ۳۳ جهان و بالاتر از ترکیه، عربستان‌سعودی، مصر، روسیه، اردن، جمهوری آذربایجان، پاکستان و عراق قرار داده است.

حجم تولید حقیقی در کشور به قیمت‌های ثابت سال 1390 در سال 1402 به 867 هزار و 500 میلیارد تومان رسیده است. این شاخص در سال 1396 که قرارداد برجام پابرجا بود به 787 هزار میلیارد تومان رسید که رکورد تولید از سال 1368 تا آن زمان بود، اما پس از آن در اثر خروج آمریکا از برجام و شیوع کرونا رو به کاهش رفت و پس از پنج سال در سال 1401 مجددا به سطح سال 1396 بازگشت.

رشد اقتصادی ما از سال 90 به بعد فاجعه بوده است. حالا در دو سه سال گذشته در اثر این‌که پیچ تحریم‌ها شل شده و سهم نفت در اقتصاد افزایش یافته، یک مقداری رشد اقتصادی بهبود پیدا کرده است. ولی پیش‌بینی بانک جهانی این است که در سال آینده به حداکثر دو درصد می‌رسیم و این خیلی برای کشوری مثل ما پایین است.

اگر بدون لحاظ زیرساخت‌های نهادی لازم صرفا از طریق تأمین مالی به موضوع تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی برنامه نگاه شود نه تنها این رشد محقق نخواهد شد بلکه آثار تورمی جدی را به‌دنبال دارد.

صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی ایران در سال جاری را ۳.۳ درصد پیش‌بینی کرده و نرخ تورم مصرف‌کننده را نیز با ۴ واحد درصد به ۳۷.۵ درصد تنزل داده است. همچنین در این گزارش، نرخ بیکاری ایران با بهبود ۰.۱ واحد درصدی نسبت به گزارش سال قبل به ۸.۹ درصد کاهش پیداکرده است.

در سال 2023، اقتصاد هند سه تریلیون و هفتصد میلیارد دلار ارزش داشت و پنجمین اقتصاد بزرگ جهان بود، به‌عبارتی طی دوران در قدرت بودن مودی، هند چهار رتبه بالا آمده است.سرعت رشد اقتصادی چین از بیشترین سرعت‌های رشد در جهان است تولید ناخالص داخلی سرانۀ هند بین سال‌های 2014 تا 2023، 55 درصد رشد داشته است. در همین دورۀ زمانی، این کشور از نهمین اقتصاد بزرگ جهان به پنجمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است که بیشترین میزان رشد تولید ناخالص داخلی به نسبت دیگر اقتصادهای بزرگ است.

تبیین مارکسیستی از رشد اقتصادی و ظهور سرمایه داری ذیل مفهوم «انباشت اولیه» غلط است.

بنگلادش توانسته اقتصاد خود را به رتبه 35 برترین اقتصادهای جهان برساند،‌ نرخ فقر خود را به نصف کاهش دهد و میلیون‌ها نفر از مردمش را مشغول به کار کند.در دهه پیش از همه‌گیری کووید-19، اقتصاد بنگلادش با رشد سالانه 7 درصدی همراه بود و تولید ناخالص داخلی این کشور نیز به حدود 2 هزار و 500 دلار به ازای هر فرد می‌رسید که در آن زمان بالاتر از هند بود. بنگلادش در سال 2022 میلادی،‌ 20 درصد از کل تی‌شرت‌های نخی صادر شده در جهان را به ارزش 9 میلیارد دلار تولید کرد.

گزارش مرکز آمار نشان می دهد که 9 ماهه ابتدایی سال 1402 ، بخش کشاورزی و صنعت رشد منفی را تجریه کرده و درعین حال بخش نفت و گاز به مدد تولید وصادارت بیشتر رشد بالایی داشته است . رشد اقتصادی پایدار و موثر به طور طبیعی محصول تحرک بخش های تولیدی پربازده یعنی صنعت ، معدن، کشاورزی و خدمات است . موضوعی که فعلا در سال 1402 نشانی از آن دیده نمی شود.

برای بررسی روند رشد اقتصادی ما نباید به آن آمار نهایی نگاه کنیم، بلکه باید به اجزاء رشد نگاه کنیم و ببینیم رشد اقتصادی ماحصل رشد کدامیک از اجزاء اقتصادی است. اگر رشد حاصل بخش کشاورزی، صنعت، معدن و خدمات مولد باشد باید خوشحال باشیم. اما اگر این رشد اقتصادی، حاصل بخش نفت یا خدمات واسطه‌های مالی باشد، جایی برای دلخوشی نسبت به این آمار‌های مثبت وجود ندارد. بخش نفت ما در نهایت می‌تواند یکی دو سال رشد اقتصادی بالا برای ما داشته باشد و طی سال‌های بعدی دوباره نزدیک به صفر خواهد بود. این آمار‌ها می‌تواند مسئولان ما را گمراه کند.

رشد مثبتی که در اقتصاد کشور طی سال‌های اخیر اتفاق افتاده را نمی‌توان بدون تجزیه و تحلیل پذیرفت. در سال ۱۴۰۱، مرکز آمار ایران اعلام کرد که رشد اقتصادی با نفت ۴.۹ درصد و رشد اقتصادی بدون نفت هم ۴.۵ بوده است. وقتی ما اجزاء رشد را بررسی می‌کنیم. می‌بینم در ۲ بخش، رشد خوبی داشتیم؛ یکی بخش نفت بوده که ۷ درصد رشد داشتیم و دیگری بخش صنعت بوده که ۷.۷ درصد رشد ثبت شده است. اما متاسفانه در سال‌های اخیر، برخلاف دهه‌های گذشته، بخش کشاورزی ما وارد رشد‌های منفی شده و در سال ۱۴۰۱، کشاورزی منفی ۴.۴ درصد رشد ثبت کرده است

طبق آمارها، جمعیت چین در 2023 به 1.4 میلیارد نفر کاهش یافته است. جمیعت این کشور سال 2022 برای اولین بار پس از 60 سال کاهش یافت، چراکه سیاست دهه 1980 این کشور بیشتر زوج‌­ها را به داشتن تنها یک فرزند محدود کرد.

بررسی داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که طی 2 سال و نیم گذشته، رشد اقتصادی از سمت ارزش‌افزوده و از سمت هزینه‌ای همیشه برابر نبوده‌اند. در واقع، گاهی سمت عرضه اقتصاد و گاهی سمت تقاضای آن رشد بیش‌تری را تجربه کرده است. بنظر می‌رسد علت این مسئله، متغیری به نام «تغییر در موجودی انبار» باشد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود با بهره‌گیری از داده‌های مرکز آمار ایران، پیش‌بینی کرده که رشد اقتصادی تا پایان سال جاری به 4.5 درصد می‌رسد. بنابراین طبق برآورد این مرکز می‌توان گفت که در رشد اقتصادی در نیمه دوم سال جاری افت می‌کند و از رویای 8 درصدی خود دور می‌شود.