برچسب: سیاست خارجی

اگر من می‌گویم الگوی آقای هاشمی‌رفسنجانی در دولت آقای پزشکیان تکرار می‌شود، گویی من به شما می‌گویم که این الگو مورد پذیرش خود جمهوری اسلامی ایران خواهد بود؛ به این معناست که ‌اولا هرچه مورد پذیرش و اجماع فلسطینی‌ها باشد، در نهایت مورد تأیید رسمی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و به چیزی بیشتر از آن نخواهند پرداخت و دوم آنکه اگر دولت و کشور مستقل فلسطینی، حتی در مرزهای ۱۹۶۷ تشکیل شود، ایران دیگر مخالفتی با آن نخواهد کرد و پیگیر سیاست از نهر تا بحر نخواهد بود‌.

تحلیلگران بر این باورند که بیشترین نفوذ رئیس جمهور در سطح بین المللی، ممکن است در شکل دادن به فرمول و نحوه نگرش به سیاست‌های ایران در سراسر جهان باشد و این مهم نیز عمدتا به انتخاب دیپلمات‌ها توسط رئیس جمهوری بستگی دارد و این دقیقا همان نکته‌ای است که تضاد پزشکیان و برجسته‌ترین رقیبش یعنی سعید جلیلی، شخصیت افراطی محافظه‌کار و ضد غربی را آشکارتر می‌سازد. در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به عنوان یک فرد تندرو، جلیلی با هرگونه توافق با تعدادی از قدرت‌های جهانی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی، قاطعانه مخالفت می‌کرد.

در اهمیت برجام همان بس که امروز به شاخص و شاقول اصلی سیاست خارجی ایران و محور مناسبات ایران با قدرت های بزرگ اعم از غرب و شرق تبدیل شده است. منتها واقعیتی که باید به آن اشاره کرد که ظرفیت برجام سال ۱۳۹۴ برای تنظیم مناسبات ایران با جهان کاهش یافته است. مساله اصلی که باید از کاندیداهای ریاست جمهوری پرسید نه گرایش به احیای برجام بلکه سیاست و برنامه آنها برای عبور از برجام و رها ساختن کشور از برجام است.

«آقای پزشکیان هم در این مصاحبه و هم پیشتر گفته اند که سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی ایران خارج از دولت تنظیم می‌شود و به دولت ابلاغ می‌شود و دولت مامور اجرای این سیاست‌ها است و بحث بر سر نحوه خوب اجرا شدن سیاست‌ها است. اگر سیاست خارجی ایران بر اساس نظر آقای پزشکیان همانند دوره اصلاحات، یا در ۴ سال اول دوره آقای روحانی، بر اساس تشنج زدایی و بازسازی مناسبات با دنیای خارج باشد، طبیعتا این شرایط فراهم می‌شود که با طرفین خارجی وارد گفتگو شده و سایت خارجی مد نظر خود را پیش ببرد.»

رئیس دولت چهاردهم در حالی روز ۸ تیرماه و در انتخاباتی زودهنگام تعیین خواهد شد که موضوع برجام، پرونده هسته‌ای و FATF و به‌طور کلی رفع تحریم‌ها، از رقابت انتخاباتی سال ۱۴۰۰ به این دور از رقابت‌های انتخاباتی منتقل شده و همچنان موضوعات مهم سیاست خارجی ایران را تشکیل می‌دهند.

«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اختیار و وظیفه دیوان کیفری بین‌المللی، به‌عنوان یک نهاد بین‌المللی مستقل، پیگرد قانونی جدی‌ترین جنایات براساس قوانین بین‌المللی است.او در ادامه نوشت: «همه کشورهایی که اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی را تصویب کرده‌اند، موظف به اجرای تصمیمات این دیوان هستند.»

جمهوری خواهان اکنون حداقل به سه مکتب متمایز سیاست خارجی تقسیم شده اند: نخست امریکاگرایان، معتقدان به بازدارندگی و اولویت گرایان. اگر ترامپ دوباره رئیس جمهور شود تعداد کمی از اعضای هر گروه از سه طیف یاد شده اصطلاحا گوش ترامپ را با خود خواهند داشت و بر او نفوذ دارند. در جایی که همه این گروه‌ها همسو هستند پیش بینی سیاست نسبتا آسان است. در جایی که آن سه طیف با انگیزه‌های ترامپ در تضاد باشند باید انتظار سیاستگذاری نامنظم را داشته باشیم.

سیاست خارجی کشور نیازمند مافیا زدایی است. یعنی باید مافیا‌هایی که تنش و تحریم را به منافع ملی کشور تحمیل کرده اند، باید از سیاست خارجی کشور زدوده شوند، در غیر این صورت امکان تامین منافع ملی کشور به طور کامل وجود نخواهد داشت.

آمریکاستیزی و تکیه روزافزون به سیاستِ ‎نگاه به شرق در ورطه‌ فرایندِ ‎امنیتی‌سازیِ غرب افتاده و به اشتباه می‌کوشد که متحدی در مسکو و پکن بیابد. بدتر آنکه از روندهای اقتصادی، نه ژئوپلیتیکی، منزوی شده است. غافل از آنکه، کشوری که تنهاست، نباید منزوی شود.

یکی از مهم‌ترین مشکلات این است که ما در تعریف، تبیین، تنظیم و پیشبرد روابط خود با قدرت‌های بزرگ و حتی دیگرانی چون عربستان و... از ضعف انسجام و توازن رنج می‌بریم. به دیگر سخن، چون دیپلماسی ایران از عدم توازن و عدم انسجام در مناسباتش با قدرت‌ها رنج می‌برد، شاهد این مشکلات هستیم. یعنی همان مشکلاتی که در رابطه ما با آمریکا و اتحادیه اروپا وجود دارد اینک به شکل دیگری در روابط ما با روسیه و چین بروز و ظهور پیدا کرده است...

با توجه به اینکه رویکرد نظام در سیاست خارجی تغییر کرده که مذاکره و توافق مدنظر است. البته مشخص نیست ایران مذاکره مستقیم را می‌پذیرد یا خیر؟ اما به نظرم راه‌حل این است که ایران بپذیرد که مستقیماً با آمریکا مذاکره کند ولو اینکه به نتیجه موردنظری دست پیدا نکند؛ زیرا قرار نیست که مذاکرات حتماً به نتیجه برسد.

«در حالیکه جهان در اواخر سال 2021 در این سردرگمی و ابهام به سر می برد که آیا تهدیدات پوتین برای حمله به اوکراین تنها یک بلوف سیاسی برای گرفتن امتیازات بیشتر از کیف و غرب است، یا او واقعاً قصد دارد برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم، یک جنگ زمینی تمام عیار برای ترسیم مجدد مرزهای اروپا را آغاز کند، هیچ کس به نتیجه قطعی و درستی نرسید؛ اما متخصصان پلتفرم ما در سیلیکون ولی، چهار ماه قبل از حمله روسیه، به این نتیجه رسیده بودند که پوتین حمله خواهد کرد!»

حدود و ثغور سرزمینی ایران منحصربه‌فرد بوده و مملو از مجاورت با فرصت‌های متعدد و مختلف است. ایران از شمال به منطقه آبی دریای خزر با تمام ویژگی‌های سوق‌الجیشی و ثروت‌های نهفته در آن و به چند کشور مهم قفقاز و روسیه از طریق دریا وصل است. علاوه بر ثروت‌های موجود در دریای خزر مجموعه کشورهای هم‌مرز با این دریا از حیث سیاست دریامحوری برای ج.ا.ا بالقوه یک امتیاز راهبردی در رقابت‌های ژئوپلیتیک است.

سیاست خارجی متوازن در مناسبات منطقه ای و جهانی نگاه واقع گرایانه در تعامل با کشورها و خودداری از اتخاد مواضع جانبدارانه در موضوعاتی که منافع ملی و مصالح مردم ایران را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند پیشران یک سیاست خارجی هوشمند در شرایط کنونی باشد.

سیاست خارجی آمریکا در حوزه اختیارات رئیس جمهور است. همانطور که در ۲۰۱۵ دیدیم، به رغم اینکه سنا و مجلس نمایندگان به اکثریتی قابل توجه درکنترل جمهوریخواهان بود، اما اوباما همچنان توانست برجام را برغم مخالفت آنها نهایی کند.