اگر تورم وجود داشته باشد، قیمت ارز بالا می‌رود و به‌تبع آن، نرخ کالاها هم افزایش می‌یابد و این امر، منجر به کاهش درجه رفاه مردم شده و خود می‌تواند به افزایش قیمت ارز و تورم هم دامن زند و این یک چرخه معیوب است. در یک فرآیند بزرگ‌تر، چرخه‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی می‌توانند روی‌هم اثرگذار باشند، قطار بالندگی یا تباهندگی را به حرکت درمی‌آورند.
به گزارش نبأخبر،موضوع وضعیت بد اقتصادی و کند بودن روند توسعه به مسائل غیرقابل درمان تبدیل‌شده است. مهدی غضنفری، رئیس صندوق توسعه ملی و نظریه‌پرداز در سال ۹۲ برای اولین بار از نظریه «تباهندگی و بالندگی» در اقتصاد پرده برداشت. وی معتقد است هرکجا مردم ناراضی بوده و اعتراض دارند، علامت وجود فرآیندهای تباهنده است که ضرورت دارد برای توقف چرخه‌های تباهنده حکمرانی و بهره‌وری بهبود یابد. در ادامه گزیده نظرات وی را می‌خوانید:
چرخه تباهندگی- بالندگی چیست؟
نظریه «تباهندگی- بالندگی» بر این موضوع تأکید دارد که چنانچه ارزش ورودی‌های یک دستگاه از خروجی‌های آن کمتر باشد، آن دستگاه به تدریج تباهنده شده و از بین می‌رود؛ درحالی‌که اگر ارزش خروجی‌های یک دستگاه بیشتر از ارزش ورودی‌های آن باشد، آن دستگاه بالنده شده و می‌تواند تداوم حیات داشته باشد؛ دستگاه‌ها به این دلیل ایجاد می‌شوند که ارزش افزوده‌ای بر روی ورودی‌های خود ایجاد کنند؛ اما دیده‌شده که سازمان‌ها و دستگاه‌ها آن‌قدر گرفتار حفظ خود می‌شوند که ارزش خروجی‌های خود را سنجش نکرده و درنهایت، خود دستگاه یا سازمان، برای دولت و مردم هزینه زا می‌شود و به دلیل قوانین و مقررات، باقی می‌ماند و بودجه گرفته، مصرف کرده و خروجی ندارند.
پیامد تباهندگی
این سازمان‌ها و سیستم‌های تباهنده با مصرف منابع و خروجی‌های کم‌ارزش‌تر، نرخ رشد اقتصادی کاهش می‌دهند و وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، ناامیدی ایجادشده و کشور از رقبا عقب می‌ماند؛ ضمن اینکه چالش‌های اجتماعی بیشتر شده وعده‌ای شغل خود را از دست می‌دهند، ارزش ریال کاهش پیدا می‌کند.
5 وظیفه حکمران
یکی از موضوعاتی که می‌تواند چرخه‌های تباهیدگی را متوقف کند، موضوع بهبود فرآیندها و بهره‌وری است، اما این موضوع تنها در سطح خُرد، مانع از این چرخه‌های تباهندگی می‌شود و در سطح کلان اگر قرار باشد این چرخه‌ها از بین بروند، نیازمند بهبود فرآیندهای حکمرانی هستیم؛ بنابراین دو دسته «فرآیندهای سازمانی» و «متافرآیندها یا حکمرانی» باید اصلاح شوند. اصلاح فرآیندهای حکمرانی پنج وظیفه را جزو وظایف اصلی حکمران می‌دانند که شامل:
خط‌مشی گذاری، تنظیم‌گری، تسهیل‌گری، فراهم‌سازی خدمات و باز توزیع منافع است.
اگر حکمران در برخی از این امور دخالت کند، ممکن است مشکلاتی را ایجاد نماید. درواقع، حکمران باید سیاست‌ها را به‌گونه‌ای وضع کند که چرخه‌های تباهیدگی از بین رفته و چرخه‌های بالندگی شکل گیرند.
تسهیل‌گری کسب‌وکار
تنظیم‌گری یکی از وظایف اصلی مجلس و دولت است که به روابط میان بازیگران حکمرانی نظم دهد. باید ادبیات توسعه، ادبیات گفتگوی هرروز حکمرانان باشد.
تسهیل‌گری به عنوان یکی از نقشهای مهم حکمرانی از وظایف هر سه قوه است؛ به نحوی که باید مشخص شود که کسب‌وکارها چگونه به شکل ساده انجام شوند. فسادها و تباهیدگی‌ها به خاطر فراوانی دستورالعمل‌ها و پیچیدگی فضای کسب‌وکار و متناقض بودن آن است. بهبود حکمرانی یعنی باید فضای کسب‌وکار، یک محیط شفاف و ساده و سالم باشد.
اثرگذاری چرخه‌های معیوب
محیط اقتصادی یک محیط دینامیک و پویا است و هر اتفاقی که در این محیط رخ دهد، بر عوامل دیگری اثرگذار بوده است. به‌عنوان‌مثال اگر تورم وجود داشته باشد، قیمت ارز بالا می‌رود و به‌تبع آن، نرخ کالاها هم افزایش می‌یابد و این امر، منجر به کاهش درجه رفاه مردم شده و خود می‌تواند به افزایش قیمت ارز و تورم هم دامن زند و این یک چرخه معیوب است. در یک فرآیند بزرگ‌تر، چرخه‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی می‌توانند روی‌هم اثرگذار باشند، قطار بالندگی یا تباهندگی را به حرکت درمی‌آورند.
متخصصان نباید خود را سانسور کنند که ده بار موضوعی را گفته‌اند، اما از سوی سیاست‌گذار مورد بی‌محلی واقع‌شده است. اما حتماً در پس ذهن سیاست‌گذار قرار می‌گیرد و در موعد خود، مطرح‌شده و برای اجرای آن به سراغ متخصصان می‌آیند.
توسعه سیاسی
برخی رفتارها در فضای سیاسی بالنده و برخی دیگر تباهنده هستند. وقتی فرد متخصص و دلسوز یک فرآیند یا اقدام دولتی یا حکومتی را نقد می‌کند و به‌اشتباه از سوی برخی، بایکوت، محکوم یا اخراج می‌شود. این یک رفتار تباهنده در فضای سیاسی و ضد توسعه است که باید موردنقد قرار گیرد. عده‌ای می‌گویند که گفتگو ضد امنیتی است؛ درحالی‌که مرجع تصمیم گیر آن، این نظر را ندارد. به دلیل رفتارهای تباهنده در فضای سیاسی و الگوهای تباهنده در فضای اقتصادی و عملکرد تباهنده در فضای فرهنگی است که توسعه به کندی پیش می‌رود و سرعت کافی ندارد.
ایران برای همه است
ایران نیازمند توسعه است و برای توسعه آن باید جنگید. همه افراد باید دست به دست دهند و این فکر را از ذهن‌ها پاک‌کنیم که گروهی بر گروه دیگر ارجحیت دارد. این یک تفکر تباهنده است؛ بلکه تفکر بالنده آن است که ایران برای همه است و باید برای توسعه آن فکر کرد.
گفت‌وگو زمانی شکل می‌گیرد که افراد متخصص و صاحب‌نظر و دلسوز ایران، مورداحترام دولت و مجلس بوده و موردتوجه صداوسیما باشند و صدای آنها را بشنود.
