برچسب: ژئوپولتیک

عملاً سیاست خارجی ترکیه تحت تأثیر ایده‌آل‌هایی که به آن «قرن ترکیه» و «خلافت عثمانی» می‌گویند، قرار دارد. علویان به دلائل مختلف با این سیاست‌ها و نیز روش‌هایی که چنین سیاست‌هایی دنبال می‌شود، مشکل دارند. آنان تا قبل از اظهارات اخیر قلیچدار اوغلو امکانی برای بیان دیدگاه‌های خود نداشتند، چراکه علیرغم تمامی تحولات، هنوز سدّ بین آنان و حاکمیت ترکیه شکسته نشده بود.

نظم جهانی‌ای که توسط رژیم تک حزبی پکن تعریف شده برای اکثر کشور‌ها چشم انداز جذابی نخواهد بود. چین یک "ابرقدرت بالقوه است که به دنبال نفوذ بدون جلب محبت، قدرت بدون اعتماد و دیدگاهی جهانی بدون حقوق بشر جهانی است".با این وجود، لزومی ندارد که نفوذ بیش‌تر در صحنه جهانی همواره زنگ خطر را به صدا درآورد.

تايوان نمودي از رقابت جهاني ايالات متحده و جمهوري خلق چين در منطقه و حوزه نفوذ جغرافيايي و ژئوپليتيكي چين است. سرنوشت تايوان به رقابت دو قدرت بزرگ اقتصادي-نظامي جهان گره خورده و منطقه جنوبِ شرق آسيا و در سطح كلان‌ (حوزه آسيا-پاسيفيك) به مهم‌ترين حوزه‌ تعيين‌كننده آينده روابط بين‌الملل و نظم جهاني تبديل شده است؛ چراكه از طريق كنش‌ قدرت‌هاي هژموني‌طلب در اين منطقه، مي‌توان سير روند تغيير و ثبات نظم جهاني در آينده نزديك را دريافت و در سطحي منطقي و قابل قبول آن را پيش‌بيني كرد.

صندوق بین المللی پول از مدت‌ها قبل نسبت به افزایش هزینه‌ها، افزایش اصطکاک اقتصادی و کاهش تولید ناخالص داخلی تحت تاثیر چنددستگی اقتصاد جهانی و تجزیه اقتصاد جهان به بلوک‌های ژئوپلتیکی هشدار داده بود.

«با ظهور چین در مقام یک قدرت بین‌المللی رو به رشد، ریاض نمی‌خواهد روابط چین در منطقه تنها به روابط استراتژیک با ایران محدود شود. هدف عربستان تقویت جناح خلیج فارس و وزن عربی در دایره روابط چین با منطقه است».

«در‌حال‌حاضر ما به یک جهان چند‌قطبی بی‌نظم تبدیل شده‌ایم که در آن همه‌چیز یک سلاح به‌ شمار می‌رود: انرژی، داده‌ها، زیرساخت‌ها و همچنین مهاجرت». واقعیت این است که این جنگ بار دیگر اهمیت ژئوپلیتیک را آشکار کرد، جنگی که از اساس بر مبنای اهمیت ژئوپلیتیک و لزوم حفاظت و توجه به عمق استراتژیک روسیه شکل گرفت.

بین سطور سیاست آمریکا همزمان با تعمیق انسداد مذاکرات برجامی نشان می‌دهد که واشنگتن حتی بدون اعلام شکست مذاکرات برای مدیریت کنترل شده اوضاع به شکل آرام پلان بی را شروع کرده است. از این رو، احتمالا در سال 2023 در صورتی که اتفاق غیر منتظره‌ای نیفتد، چه شکست مذاکرات اعلام شود چه نشود، پلان بی آمریکا و غرب و همراه آنها اسرائیل وارد مرحله جدیدی می‌شود که در پی واکنش احتمالی ایران شاهد تقابل پلان‌های بی خواهیم بود و کلا منطقه وارد فاز تنش بی‌سابقه‌ای خواهد شد؛ اما ورود به این مرحله احتمالا زمانی جدی‌تر اتفاق بیفتد که افق جنگ اوکراین و شکست روسیه برای غرب روشن‌تر شود.

بر اساس کمیسیون اقتصاد و دارایی مجلس در چهارده ساله گذشته دویست و هشتاد میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است، یعنی نه تنها برای توسعه ایران سرمایه های خارجی را جذب نکردیم بلکه برابر هفت سال درآمد نفتی کشور خروج سرمایه اتفاق افتاده است این فقط خروج سرمایه های مالی ما هست که از کشور خارج می‌شود.

تجاوز روسیه بسیاری از مفروضات را که بر تفکر درباره روابط بین‌‌الملل در دوران پسا جنگ سرد تاثیر گذاشته بود، برهم زد. این امر تعطیلات تاریخی را که بر اساس آن جنگ بین کشورها نادر بود، به پایان رساند. رویکرد روسیه در حمله به اوکراین «هنجار» علیه تصاحب سرزمینی و قلمرو کشورها با زور را از بین برده است. این حمله نشان داده است که وابستگی متقابل اقتصادی سدی در برابر تهدیدات علیه نظم جهانی نیست.

واکنش جهانی ایالات متحده به ظهور چین می‌تواند منجر به ظهور خاورمیانه به عنوان صفحه شطرنج برای رقابت استراتژیک بین ایالات متحده و چین شود. ایالات متحده به اندازه متحدان اش به طور مستقیم به نفت خاورمیانه وابسته نیست. این در حالی است که چین به نفت خاورمیانه وابستگی دارد. در نتیجه، خاورمیانه احتمالا به نقطه کانونی رقابت چین و امریکا از نظر ژئوپولیتیک و اقتصادی تبدیل خواهد شد.

رژیم صهیونیستی با بحران فزاینده ای در استراتژی متکی بر جنگ‌ها روبرو است که نتایج آن در سالهای آتی آشکارتر خواهد شد. از نشانه‌های آن از بین رفتن نظریه اصل بازدارندگی این رژیم است. تلاش‌های کابینه‌های مختلف رژیم صهیونیستی برای از بین بردن مقاومت ملت فلسطین بی نتیجه بوده است.

جایگاه و موقعیت ژئوپلیتیک ترکیه عوض شده است و مسائلی مانند موضوع انرژی پرونده‌های یونان‌، حضور ترکیه در آفریقا و برخی دیگر از پرونده‌ها کارگزاران و نیازهای جدید ترکیه را به این سمت سوق داده است که البته در این زمینه باید به این موضوع توجه داشت که ایران نیز نتوانسته از ظرفیت‌ها و موقعیت‌هایی که وجود داشته استفاده کند و در همین چارچوب آنکارا تلاش کرده این موقعیت‌ها را به نفع خودش مصادره کند.

دنیای فردا سه قطبی خواهد بود. دو قطب آشکار آن آمریکا و چین هستند. سومین قطب نه چندان آشکار آن جامعه غیر متمرکز، در حال ظهور و تازه ای از کاربران جهانی اینترنت هستند که با توسعه سریع فناوری و نوآوری تعریف می شوند. این جامعه بیش از هر چیزی بر آن چیز متمرکز است که بسیاری آن را متاورس (metaverse) می نامند.

حامیان تحریم‌های سخت‌گیرانه علیه روسیه، طرح‌های خود را از تحریم‌های آمریکا علیه ایران الگوبرداری می‌کنند. اما این تحریم‌ها در دهه ۲۰۱۰ در پس زمینه ضعف طولانی مدت در بازارهای نفت انجام شد، وضعیتی که باعث کاهش شدید سرمایه‌گذاری شد که به کمبودهای امروزی کمک کرد. به کارگیری روش‌های مشابه علیه یکی از سه تولیدکننده بزرگ نفت در جهان، در شرایطی که بازارهای انرژی به طور کلی بسیار فشرده هستند، یک بازی خطرناک است. بعید به نظر می رسد که آنچه در رکود کار می کند در رونق کار کند.

موقعیت ژئوپلتیک ایران مطمئن‌ترین و امن‌ترین مسیر برای دهلی است. البته راه اندازی کریدور شمال-جنوب نه تنها برای هند، بلکه برای روسیه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است چون با تشدید تنش در روابط مسکو-بروکسل، مقامات روس در هفته های اخیر بارها بر افزایش مبادلات با شرق تاکید دارند که در این میان جنوب آسیا بسیار مهم خواهد بود.